Παρασκευή, Δεκεμβρίου 05, 2008

Συνεργάτης χωρίς να το ξέρω - Ενημέρωση 6/12: Υπήρξε επανόρθωση*

* Όπως με ενημέρωσαν οι άνθρωποι του Ελληνικού Καφενείου, και με μήνυμα και στα σχόλια, και όπως διαπίστωσα και ο ίδιος, υπάρχει πλέον αναφορά της πηγής. Τέλος καλό, όλα καλά. Είναι ευχάριστο να συναντώ τα σκίτσα μου να παίρνουν τον αέρα τους και αλλού, αλλά είναι καλό να υπάρχει αναφορά για το από πού κρατάει η σκούφια τους. Συνεπώς, αποφάσισα ότι εφόσον υπάρχει αναφορά της πηγής, μπορεί ο καθένας να τα χρησιμοποιήσει. Φιλικά, Περαστικός.
.
Κατόπιν ενημέρωσης από ανώνυμο αναγνώστη, στα σχόλια αυτής της ανάρτησης, διαπίστωσα ότι δύο αυτούσια σκίτσα και ένα τροποποιημένο σκίτσο μου (ευτυχώς αυτό με σβησμένη την υπογραφή) - αυτά εντόπισα - χρησιμοποιούνται, χωρίς καμία αναφορά της πηγής και χωρίς να έχω ερωτηθεί, στο δημοσιογραφικού τύπου πολυσυλεκτικό ιστολόγιο Ελληνικό Καφενείο. Γενικά, δεν έχω αντίρρηση και δεν έχω αρνηθεί μέχρι τώρα κάποιος άλλος ιστολόγος ή μη κερδοσκοπικός ιστότοπος να χρησιμοποιήσει σκίτσα μου ή και κείμενό μου (χωρίς παραποίηση όμως των θέσεών μου για την περίπτωση του κειμένου). Περιμένω όμως τη στοιχειώδη ευγένεια μιας προηγούμενης ερώτησης ή/και, τουλάχιστον, της αναφοράς στην πηγή (για τα σκίτσα που έχουν χρησιμοποιηθεί αυτούσια), ιδίως από ένα μεγάλο ιστολόγιο τύπου Ελληνικό Καφενείο. Το τυπικό νομικό καθεστώς είναι γνωστό, κάθε ιστολόγος διατηρεί πλήρως και με βάση τη σύμβαση με τον πάροχο (blogspot) την πνευματική ιδιοκτησία όλου του υλικού του οποίου είναι δημιουργός. Δεν προτίθεμαι να δώσω καμία συνέχεια και θα ήταν ψέμα αν έλεγα ότι η χρήση των σκίτσων μου από άλλους δεν με κολακεύει. Ωστόσο, ιδίως από ένα ιστολόγιο του τύπου Ελληνικό Καφενείο, που δεν ανήκει σε κάποιον έφηβο που κάτι του γυάλισε και το αντέγραψε με αθωότητα και χωρίς δεύτερη σκέψη, θα περίμενα περισσότερη ευγένεια και προσοχή σε τέτοια θέματα (εκτός αν είμαι οικτρά πλανημένος σε αυτή την υπόθεση).
.
Ακολουθούν οι πυροβολισμοί οθόνης (screenshot) από το εν λόγω ιστολόγιο:
.

Από εδώ (το πρωτότυπο, εδώ),


Από εδώ (το πρωτότυπο, εδώ),

Από εδώ (αυτό έχει επεμβάσεις, το πρωτότυπο, εδώ).

Καθώς αυτό είναι ένα θέμα που συζητείται πολύ στην εποχή μας, θα με ενδιέφεραν όλες οι απόψεις. Όπως αναφέρω και παραπάνω, η αντίδρασή μου δεν ήταν μόνο αρνητική, ενώ η αρνητική αντίδραση αφορούσε κυρίως στη μη αναφορά της πηγής (αν και φυσικά κάθε ιστολόγος πρέπει και να ερωτάται και για τη χρήση ενός δημιουργήματός του, εφόσον αυτοί είναι οι κανόνες του παιχνιδιού, εκτός αν δηλώνει κάτι άλλο στο ιστολόγιό του).

* Όπως με ενημέρωσαν οι άνθρωποι του Ελληνικού Καφενείου, και με μήνυμα και στα σχόλια, και όπως διαπίστωσα και ο ίδιος, υπάρχει πλέον αναφορά της πηγής. Τέλος καλό, όλα καλά. Είναι ευχάριστο να συναντώ τα σκίτσα μου να παίρνουν τον αέρα τους και αλλού, αλλά είναι καλό να υπάρχει αναφορά για το από πού κρατάει η σκούφια τους. Συνεπώς, αποφάσισα ότι εφόσον υπάρχει αναφορά της πηγής, μπορεί ο καθένας να τα χρησιμοποιήσει. Φιλικά, Περαστικός.

13 σχόλια:

Greek Rider είπε...

Έγραψα ένα σχόλιο στο πρώτο σκίτσο που παραπέμπεις και περιμένω μια απάντηση από το Ελληνικό Καφενείο.

Πάντως τα σκίτσα σου είναι καταπληκτικά.

Νομίζω ότι είναι πολύ άδικο να μην αναφέρεται πηγή, ιδίως από bloggers και ελπίζω να είναι απλά επαναλαμβανόμενη απροσεξία.

cynical είπε...

Συμφωνω οπως το θετεις Περασικε. Τα σκιτσα σου ειναι ολοκαθαρο που ανηκουν. Το λες καθαρα στην αρχη του βλογ.

Περαστικός είπε...

Greek Rider, σε ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σου, επέλεξα να μην επικοινωνήσω μαζί τους καθώς δεν με ενδιαφέρει να ασκήσω πίεση για οποιαδήποτε ενέργεια, δεν ξέρω αν πρόκειται για απροσεξία, επιπολαιότητα ίσως.

Cynical, σίγουρα, δεν ήθελα παρεξηγήσεις για τα σκίτσα μου :)

Δεν είμαι καθόλου ευαίσθητος για θέματα δικού μου copyright, αλλά ταυτόχρονα σέβομαι απεριόριστα την πνευματική ιδιοκτησία των άλλων και όταν έχω την παραμικρή αμφιβολία, δεν χρησιμοποιώ κάτι ή απλώς βάζω link και παραπέμπω στην πηγή, αντί να αναδημοσιεύσω ένα έργο ή κείμενο. Εγώ το μόνο που θα περίμενα και θεωρώ αυτονόητο, είναι μια αναφορά της πηγής, για λόγους στοιχειώδους ευγένειας και δεοντολογίας, όχι μόνο προς εμένα, αλλά και για τους αναγνώστες εκείνου του ιστολογίου.

cyrus είπε...

Ακριβώς αυτό: η αναφορά της πηγής είναι εκ των ων ουκ άνευ (για να πω και τις ελληνικούρες μου). Από εκεί και πέρα, το να ζητήσεις άδεια δείχνει επιπλέον καλούς τρόπους. Για κείμενα δεν το θεωρώ απολύτως απαραίτητο (αν και έχει υπάρξει τουλάχιστον μία περίπτωση που μου έχουν αρνηθεί να μεταφράσω κείμενο και να το ανεβάσω στο μπλογκ μου, οπότε είναι, αν μη τι άλλο, χρήσιμο), αλλά για πράγματα όπως εικόνα, ήχο ή βίντεο, στα οποία ο δημιουργός έχει επενδύσει πολύ χρόνο και κόπο, είναι σχεδόν υποχρεωτικό.

kafeneio είπε...

γεια σας φίλοι είμαι ο καφετζής. Τώρα μόλις το είδα και θέλω να ζητήσω δημόσια συγνώμη από τον περαστικό. Του έσειλα και μαιλ στο οποίο του εξηγώ τι ακριβώς έγινε.
Και αναγνωρίζοντας το λάθος έβαλα σε όλες τις αναρτήσεις λινκ στον περαστικό όπως έπρεπε να υπήρχε από την αρχή και όλα κερασμένα στο καφενείο

Φιλικά

Ο καφετζής

Ανώνυμος είπε...

Γνωρίζεις φαντάζομαι πώς μεταφράζεται με νομικούς όρους η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας.

Καλό Σαββατοκύριακο

Ανώνυμος είπε...

ουπς, από κεκτημένη ταχύτητα δεν είδα το απολογητικό σχόλιο του καφενείου.
Συγχωρεμένο το αμάρτημα.

Περαστικός είπε...

Cyrus, ακριβώς έτσι. Δεν είμαι από τους υπερευαίσθητους σε ό,τι αφορά τα δικά μου έργα και κείμενα. Μου αρέσει η ελεύθερη ανταλλαγή πληροφοριών και υλικού, ιδίως μεταξύ ημών, των ιστολόγων. Γνωρίζοντας όμως και εγώ ότι υπάρχουν άλλοι πιο ευαίσθητοι σε τέτοια ζητήματα είμαι πολύ επιφυλακτικός στο να χρησιμοποιήσω δουλειά άλλων ή και κείμενο χωρίς να ρωτήσω. Αισθάνομαι ακόμη τύψεις επειδή κάποτε ζήτησα από σχολιαστή - συνμπλόγκερ που έχω σε μεγάλη εκτίμηση, να αντικαταστήσει κείμενο τρίτου που είχε αφήσει σε σχόλιο στο ιστολόγιό μου με απλό link, από (υπερβολικό) φόβο μήπως προέκυπτε κάποιο ζήτημα. Νομίζω όμως και εγώ ότι η αναφορά της πηγής είναι κάτι στοιχειώδες, κάτι πολύ εύκολο να γίνει και βοηθά και τον αναγνώστη που ενδεχομένως θα ενδιαφερθεί για το υλικό.

Kafeneio, ουδέν πρόβλημα, όπως έγραψα και στην απάντησή μου. Χαίρομαι που συμφωνούμε ότι η αναφορά της πηγής είναι κάτι στοιχειώδες.

Lydia, σε ευχαριστώ για την υποστήριξή σου. Μου αρέσει το να ανταλλάσσουμε, ιδίως μεταξύ μας, στα ιστολόγια, υλικό, αλλά είναι σωστό να υπάρχει αναφορά της πηγής.

Το να συναντώ τα σκίτσα μου να κάνουν τις βόλτες τους και αλλού, είναι πάντα ευχάριστο :)

ΓΑΪΔΑΡΑ είπε...

Μήπως ήταν δάχτυλος του επίσημου σχολιαστή? Μου φαίνεται ύποπτος! :P

Ανώνυμος είπε...

Τα μπλογκ ειναι καινουργιο μεσον και ολοι εχουμε δυσκολιες στον χειρισμο του. Δεν εχω κατασταλαγμενη γνωμη, θεωρω την δημοσιευση ποστ συγκρισιμη με την δημοσια ομιλια. Και την δημοσιευση σκιτσων συγκρισιμη με την δημοσια επιδειξη μιας φωτογραφιας.

Μεταφερω το επιχειρημα απο τα μπλογκ (που δεν εχουμε ακομα αρκετη ευχερεια) στην δημοσια παρουσια. Εστω οτι στεκομαι στην αιθουσα ενος αεροδρομιου και φωναζω δυνατα τις αποψεις μου για οποιοδηποτε θεμα. Εστω οτι εχω και μερικα σκιτσα μαζι μου και τα δειχνω σε ολους, προκειμενου να διανθισω καλυτερα αυτα που λεω.
Το πιθανοτερο ειναι οτι συντομα θα μαζευτουν γυρω μου μερικοι ανθρωποι (αναλογα και με αυτα που λεω) και θα αρχισουν να με σχολιαζουν - οπως γινεται και στα μπλογκ. Ουσιαστικα ειμαι ανωνυμος, αν και μπορω να βαλω μια ταμπελα πανω απο το κεφαλι μου που θα γραφει "Περαστικος" ειτε "yetanother_s".

Για να τελειωσει το παραδειγμα, εστω οτι καποιος περναει διπλα μου (δημοσιος χωρος ειναι), ακουει αυτα που λεω, βλεπει τα σκιτσα που δειχνω και τα αποτυπωνει. Τα μεσα ειναι αφθονα. Αν μιλαμε για μπλογκ, ειναι ενα ποντικι και ενα πληκρολογιο. Αν μιλαμε για αεροδρομιο, μαγνητοφωνα, φωτογραφικες μηχανες, κινητα.

Εστω λοιπον οτι αυτος που περασε τυχαια διπλα μου βρισκει αυτα που ειδε και ακουσε ενδιαφεροντα και αποφασιζει να τα μεταδωσει στους δικους του φιλους και γνωστους. Δεν μπορω να τον εμποδισω, αλλα ουτε και θελω. Και δεν βλεπω καν καποιον λογο, να αναφερει την πηγη του - δηλαδη εμενα. Στο κατω κατω, ενας ανωνυμος ειμαι.
Τι θα πει δηλαδη ο αντιγραφεας στους δικους του ανθρωπους; "χθες ακουσα καποιον αγνωστο στο αεροδρομιο που ελεγε το Χ πραγμα";

Μια σημαντικη εξαιρεση ειναι η εμπορικη εκμεταλλευση των εργων. Για παραδειγμα ο Αρκας (που συμπαθω ιδιαιτερα) βγαζει το ψωμι του απο τα σκιτσα του. Το να σκαναρει καποιος ενα σκιτσο του Αρκα και να το δημοσιευσει στο μπλογκ του/της το θεωρω κλοπη. Το ιδιο ισχυει για την αναπαραγωγη μουσικης, βιντεο κ.α.

Αντιθετα το να φωτογραφισω και να αναδημοσιευσω ενα συνθημα που ειδα στον τοιχο ειτε μια τυχαια αφισα το θεωρω φυσιολογικο. Και δεν χρειαζεται να αναφερω ουτε την πηγη - πιστευω.

Αγαπητε Περαστικε, το επιχειρημα μου δεν εχει να κανει με την ποιοτητα των σκιτσων σου, την οποια θεωρω πολυ, πολυ καλή. Περισσοτερο εκφραζω μερικες σκεψεις για τον δημοσιο χαρακτηρα των μπλογκ. Πιστευω οτι ενα εργο το οποιο ο ιδιος ο δημιουργος του το κανει ελευθερα προσβασιμο σε ολους, δεν πρεπει να περιοριζεται στην αναπαραγωγη του.

Η αναφορα της πηγης ειναι οπως λες κι εσυ ζητημα στοιχειωδους ευγενειας. Δεν μπορουμε να την απαιτησουμε. Αλλα αν καποιος δεν δειξει αυτην την στοιχειωδη ευγενεια, περισσοτερο τον εαυτο του μειωνει, οχι εσενα.

Περαστικός είπε...

Γαϊδάρα, αυτόν ελπίζω να τον "κλέψουν", να ησυχάσουμε :P

Yetanother_s, είναι ενδιαφέρουσες οι απόψεις σου, αμφιταλαντεύτηκα και εγώ και για αυτό ενθάρρυνα και την κατάθεση απόψεων. Όπως φαίνεται και από το κείμενό μου, δεν σκόπευα να πιέσω για την επιβολή οποιασδήποτε ενέργειας, αυτό που διατύπωσα ήταν η αντίδρασή μου και η αξιολόγησή μου μιας συμπεριφοράς, ενός αποτελέσματος. Οι κανόνες του παιχνιδιού, το νομικό κομμάτι, είναι αρκετά ξεκάθαρο και αναγνωρίζει την άμεση γένεση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας μαζί με τη δημιουργία ενός έργου, χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε άλλη ενέργεια και χωρίς διακρίσεις - νομίζω- ως προς το μέσο. Ο δημιουργός, όπου και αν επιλέξει να προβάλει τα έργα του και με όποιον τρόπο, δεν χάνει τα δικαιώματά του, ακόμη και αν επιλέξει να μην τα ασκήσει κάποια δεδομένη στιγμή, αρκεί βεβαίως να μπορεί να αποδείξει ότι αυτός είναι ο δημιουργός. Αυτή είναι νομίζω η βασική νομική αντιμετώπιση του ζητήματος, όπως είναι αποδεκτή διεθνώς, χωρίς καμία διαφοροποίηση ως προς το μέσο, π.χ. για κάτι που δημοσιεύεται στην τηλεόραση (που επίσης θα μπορούσε να θεωρηθεί "ελεύθερη ανακοίνωση", όπως το θέτεις) ή παρουσιάζεται σε ένα μπλογκ. Σίγουρα, το γεγονός ότι είμαι ο αρχικός δημιουργός των συγκεκριμένων σκίτσων μού παρέχει κάποια επιπλέον δικαιώματα, αν μη τι άλλο, σε σχέση με την ενδεχόμενη εμπορική εκμετάλλευση των σκίτσων μου. Οι αναλογίες που χρησιμοποιείς με προβληματίζουν λίγο, καθώς, για παράδειγμα, μια γενική φωτογραφία, ένα γενικό πλάνο ενός γκράφιτι ή ενός έργου τέχνης σε ένα μουσείο όπου εκτίθεται, π.χ. για δημοσιογραφικούς σκοπούς, είναι κάτι που διαφοροποιείται από την αυτούσια αναπαραγωγή και ο νόμος αναγνωρίζει τέτοια δικαιώματα, όπως, π.χ., για ενημερωτικούς σκοπούς, αναφορά αποσπασμάτων προκειμένου να ασκηθεί κριτική κ.λπ.. Δεν είμαι νομικός και δεν ξέρω τι ισχύει ακριβώς σε κάθε περίπτωση.

Αλλά ας το δούμε αλλιώς, πιο γενικά και ηθικά, ας πάρουμε ένα παράδειγμα: έστω ότι έχεις ένα αμιγώς ζωγραφικό ιστολόγιο, το γεμίζεις με μερικές δεκάδες ζωγραφικά έργα σου για τα οποία μόχθησες μερικούς εργατομήνες. Κάποιος παίρνει ένα ή δύο ή τρία έργα σου και τα χρησιμοποιεί για να πλαισιώσει ένα κείμενό του, ενδεχομένως σε χαμηλότερη ανάλυση και μέγεθος, όπως έγινε στην περίπτωση του Καφενείου. Το αντιλαμβάνεσαι και, όπως και εγώ τώρα, ενδεχομένως σου αρέσει, από την άλλη, λίγο ενοχλείσαι που δεν μπήκε μια αναφορά στην πηγή, αλλά, τελικά δεν τρέχει και τίποτα σημαντικό. Πάμε σε επόμενο στάδιο, ο ίδιος άνθρωπος δεν περιορίζεται σε ένα ή δύο έργα σου, αλλά αντιγράφει δέκα ή είκοσι έργα σου, τα χρησιμοποιεί συστηματικά για να πλαισιώνει κείμενά του και πάλι δεν αναφέρει την πηγή. Πάμε σε επόμενο στάδιο, κάποιος παίρνει όλα τα έργα που δημοσιεύεις και τα αναπαράγει στο δικό του μπλογκ, αυτούσια, χωρίς αναφορά στην πηγή, δεν λέει ότι τα ζωγράφισε ο ίδιος, αλλά ούτε ότι τα ζωγράφισε κάποιος άλλος. Επόμενο στάδιο, κάποιος εκμεταλλεύεται, χωρίς να σε ενημερώσει, κερδοσκοπικά τα έργα σου, πας μια βόλτα στα βιβλιοπωλεία και, με έκπληξή σου, ανακαλύπτεις τα έργα σου σε ένα άλμπουμ ή σε ένα ημερολόγιο για το 2009. Μέχρι ποιο στάδιο θα έλεγες "δεν πειράζει, αφού τα προέβαλα δημοσίως, ο καθένας μπορεί να τα κάνει ό,τι θέλει"; Έχει ο Αρκας περισσότερα δικαιώματα πάνω στα ιδιοφυή έργα του μόνο και μόνο επειδή εξαρχής επέλεξε να τα εκμεταλλευθεί εμπορικά από ότι εγώ πάνω στα άτεχνα σκίτσα μου επειδή απλώς εγώ επέλεξα να μην τα εκμεταλλευθώ εμπορικά, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο; (Για το μέλλον δεν ξέρω, αν π.χ. στραβωθεί κάποιος και μου κάνει μια πρόταση δημοσίευσης των σκίτσων μου σε άλμπουμ με σκληρό εξώφυλλο και χαρτί ιλουστρασιόν :-P ).

Είμαι υπέρ μιας πραγματιστικής αντιμετώπισης, τουλάχιστον μεταξύ μας, στα ιστολόγια, ακόμη και για αυτά που δημοσιεύουν διαφημίσεις. Από τη στιγμή που επιλέγει κάποιος να χρησιμοποιήσει κάτι που ένας άλλος δημιούργησε, με κάποιο κόπο, είναι ηθικά σωστό να αναφέρεται η πηγή, ακόμη και αν ξέρει ότι ο άλλος δεν θα μπει ποτέ στον κόπο να επιβάλει με νομικά μέσα τα όποια δικαιώματα του αναγνωρίζονται. Σε διαφορετική περίπτωση, θεωρώ ότι καλώς κάποιος μπορεί να διαμαρτυρηθεί και να επικρίνει αυτή τη στάση, στο κάτω-κάτω, απορρέει και αυτό από το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Γενικά, δεν είμαι αυστηρός με τους άλλους ούτε υπερευαίσθητος σε σχέση με το δικό μου υλικό, υπάρχουν και ιστολόγοι στους οποίους έχω επιτρέψει ελεύθερη χρήση/αναδημοσίευση του υλικού μου για φιλοζωικούς σκοπούς. Ωστόσο, προσωπικά, προσπαθώ να συμμορφώνομαι με τα αυστηρότερα κριτήρια, ώστε να αποφύγω α) να μπλέξω, αλλά και β) να δώσω στον οποιονδήποτε αφορμή για να πει "κοίτα τι κάνει ο άθλιος ο Περαστικός!" Οι περιπτώσεις και οι διαβαθμίσεις είναι ατελείωτες, με κοινή λογική και ευγένεια μπορούμε να έχουμε μια ισορροπημένη αντιμετώπιση των πραγμάτων.

Είναι ενδιαφέρον ότι εντοπίζω και μια διαφοροποίηση στο πώς αντιμετωπίζει ο καθένας κάτι που είναι κείμενο από κάτι που είναι εικόνα. Π.χ., ο Cyrus εκφράζει την άποψη ότι καλλιτεχνικά δημιουργήματα πρέπει να προστατεύονται περισσότερο από ό,τι το κείμενο. Ο άνθρωπος που αναδημοσίευσε τις εικόνες μου ίσως να μην σκεφτόταν ποτέ να αντιγράψει κείμενό μου χωρίς να με ρωτήσει ή να αναφέρει την πηγή. Ενδεχομένως ο ίδιος άνθρωπος ίσως να ενοχλούνταν πολύ αν εγώ του έπαιρνα ένα κείμενο και το αναδημοσίευσα χωρίς αναφορά της πηγής, ενώ θεωρεί φυσικό να αντιμετωπίσει με αυτό τον τρόπο τα σκίτσα μου. Αυτή είναι μια πρόσθετη ενδιαφέρουσα παράμετρος.

librarian είπε...

Καλό θα είναι όμως η αναφορά της πηγής να γίνεται σε εμφανέστερο σημείο και να αναφέρεται κάθε φορά που χρησιμοποιούντα τα σκίτσα.

Περαστικός είπε...

Καλησπέρα, Librarian.