Τρίτη, Οκτωβρίου 27, 2009

...and the pursuit of happiness*

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πηγή δυστυχίας από το κυνήγι της ευτυχίας.

Όσα επιτεύγματα και να σωρεύει κάποιος επίδοξος εραστής της ευτυχίας πάντα θα απέχει από το στόχο του, σαν σε ένα εφιάλτη που τρέχεις να φτάσεις κάπου μα όσο και αν τρέχεις δεν φτάνεις ποτέ. Συνήθως, όσο πιο αμάθητος στη στέρηση και στην αποτυχία είναι κάποιος τόσο πιο ευάλωτος θα είναι στην πρώτη αναποδιά, στο πρώτο όχι, όσο ασήμαντα και αν μοιάζουν αυτά σε κάποιον άλλο. Έπειτα, ακόμη και όταν καρφώνεις τη σημαία σου στην κορυφή, αμέσως ξεπροβάλλει πιο πέρα, πάνω από τα σύννεφα, ένα ακόμη πιο ψηλό βουνό και όσο πιο παθιασμένος είσαι, τόσο θα ξεθωριάζουν τα μέχρι τώρα επιτεύγματά σου μπροστά στον νέο στόχο, τόσο θα τρώγεσαι, τόσο θα μελαγχολείς μένοντας μακριά ή περιμένοντας να πραγματοποιήσεις τον νέο στόχο, ξέροντας ότι η αμείλικτη φθορά και ο βλοσυρός θεριστής που φέρνει ο χρόνος σε ακολουθούν. Κακό πράγμα η προσκόλληση, η επιδίωξη της ευτυχίας μέσω..., δηλαδή, ο δρόμος που οι πολλοί ακολουθούν.

Υπάρχει και ένα άλλο μονοπάτι. Η ευτυχία, όπως πολλές γυναίκες, περιφρονεί αυτούς που τρέχουν ξοπίσω της, αλλά συχνά πλησιάζει πικαρισμένη, προσπαθεί να σαγηνεύσει και τελικά δίνεται σε αυτούς που την αγνοούν. Αγνόησέ την, φίλος. Αρνήσου τα όλα. Λέγε συνέχεια στον εαυτό σου ότι δεν σου ανήκει τίποτα, ούτε η περιουσία σου, ούτε οι αγαπημένοι γύρω σου, ούτε όσα έχεις κάνει, καλά ή κακά, ούτε καν το σώμα σου ή η σκέψη σου. Αντί να ρωτάς τη στιγμή του πόνου «γιατί σε εμένα;», θύμιζε στον εαυτό σου «γιατί όχι σε εμένα;». Λέγε συνέχεια μέσα σου ότι η υπόστασή σου είναι μια χούφτα χώμα και λίγο νερό που πήραν μορφή και είναι ήδη στο δρόμο τους για να γίνουν κάτι άλλο. Άσε την ψεύτρα σκέψη και άνοιξε τη συνείδησή σου στον κόσμο, όπως είναι.

Ποθείς την αιωνιότητα, την αθανασία, τη θέωση, ξεχνώντας το πιο μικρό, το πιο ταπεινό συστατικό της ύπαρξης, το μόνο που σου ανήκει: τη στιγμή, το παρόν, το εδώ και τώρα. Η ζωή, ευτυχώς, μας δίνεται σε αυτά τα μικρά πακετάκια, είναι τόσο εύκολο να τα κουβαλήσεις στην τσέπη, μα εμείς επιμένουμε να κουβαλάμε διαρκώς στις αδύναμες πλάτες μας το σακί ολόκληρης τη ζωή μας, αν όχι και όλη την ιστορία, όλο τον κόσμο, ακόμη και φανταστικούς κόσμους πέρα από αυτόν, χάνοντάς τα με αυτό τον τρόπο όλα. Ζούμε με φαντάσματα, βλέπουμε, ακούμε, αγγίζουμε, οσφραινόμαστε, αντιλαμβανόμαστε μόνο φαντάσματα, πλάσματα ενός νου που είναι απλώς το προϊόν κάποιων περιστάσεων. Είναι σαν να κοιτάμε τον κόσμο διαρκώς πίσω από μια γκρι, σκονισμένη κουρτίνα, ένα άθλιο παραπέτασμα που φοβόμαστε να παραμερίσουμε.

Τι ζωή θέλεις να κάνεις καημένε άνθρωπε όταν δεν είσαι ποτέ στο εδώ και στο τώρα; Άσε τα μεγαλεπίβολα και αντί να πασχίζεις για την αιωνιότητα, δες το θησαυρό που κρατάς στο χέρι, το μόνο που σου ανήκει και θα σου ανήκει ποτέ, κατάκτησε τη στιγμή, ξέχνα όλα τα άλλα και ίσως να πάρεις και μια γεύση, ένα κομματάκι τόσο δα, ένα κοψίδι αιωνιότητας, ... the intersection of the timeless with time**. Ο θάνατος και η φθορά είναι εγγενή σε αυτό που είμαστε, όσο πιο πολύ παλεύουμε να ξεφύγουμε από αυτή τη μοίρα, τόσο πιο πολύ μπλέκουμε στα βρόχια της δυστυχίας, σαν τα ψάρια που σπαρταράνε πιασμένα στο δίχτυ, στο υπαρξιακό δίκχτυ. Οι ίδιοι είμαστε ένα παροδικό φαινόμενο, όμοιοι με τη βροχή που πέφτει. Γεννηθήκαμε σε ένα σύννεφο και η ζωή μας είναι η πτώση προς τη γη. Ο άνθρωπος είναι τραγικός. Το «Εγώ ειμί ο Ων» είναι μόνο για το ένα, δηλαδή, για το όλο. Εμείς είμαστε το μερικό, το γίγνεσθαι, αλλά είμαστε και κομμάτι του όλου. Αν θέλουμε να γευθούμε το Ον, δεν πρέπει να παραχωρούμε στο γίγνεσθαι τίποτε περισσότερο από αυτό που του ανήκει, δηλαδή από τη στιγμή, δηλαδή το τίποτα. Είναι ωραίο να γεύεσαι τη γλυκάδα του κενού. Χαρές και λύπες γίνονται ένα μεθύσι, ένας χορός.

Αλλά οι λέξεις δεν βοηθούν πολύ σε αυτά. Θα κλείσω με μια μικρή ζενική ιστοριούλα που είχα διαβάσει πριν από χρόνια.

Περπατούσε κάποιος στην ερημιά, όταν του επιτέθηκε μια άγρια τίγρη. Φτάνοντας στο άκρο ενός γκρεμού, άρχισε να σκαρφαλώνει κάτω αρπάζοντας μια κληματίδα. Πλησιάζοντας κάτω, διαπίστωσε ότι τον περίμενε μια άλλη τίγρη, εξίσου επιθετική με την πρώτη. Κοιτάζει ο ανθρωπάκος πάνω και διαπιστώνει ότι δύο καθάρματα αρουραίοι έχουν αρχίσει και ροκανίζουν την κληματίδα από την οποία κρέμεται. Κοιτάζει τότε στο πλάι και βλέπει μια ωραία, ώριμη, κατακόκκινη, λιμπιστή φράουλα. Χωρίς να σκεφτεί τίποτε άλλο, την κόβει και την βάζει στο στόμα του με μεγάλη απόλαυση. Αυτή είναι η ζωή μας, μια αιώρηση ανάμεσα σε γέννηση και θάνατο. Το θέμα είναι, μπορείς να απολαύσεις τη φράουλα; Μπορείς να γευθείς τη ζουμερή στιγμή ή θα σπαταλήσεις όλη σου τη ζωή σε ελπίδες και φόβους;

* Life, liberty, and the pursuit of happiness (από τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών)

** Από τα Τέσσερα Κουαρτέτα, Τ. Σ. Έλιοτ.

Σάββατο, Οκτωβρίου 24, 2009

Τετάρτη, Οκτωβρίου 21, 2009

Άλλος ένας λόγος για τον οποίο δεν είμαι αριστερός

Είχα γράψει στην προπροηγούμενη ανάρτηση ότι η έλλειψη διακριτικής/κριτικής ικανότητας των αριστερών κομμάτων είναι ένας λόγος για τον οποίο δεν θα τα ψήφιζα ποτέ. Τι πειράζει αν ένας λιμενεργάτης έχει μεγαλύτερες αποδοχές από ένα υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος ή έναν επιτυχημένο μικρομεσαίο επιχειρηματία; Η ταξική του ταυτότητα, του προλετάριου (ενδεχομένως λόγω ενδυματολογικού κώδικα;), σημαίνει ότι πρέπει να υποστηρίζουμε όλα τα άδικά του. Υποτάσσουν τα πάντα στις σκοπιμότητες του ταξικού πολέμου και περιμένουν με θρησκευτική προσήλωση την αποκαλυπτική στιγμή της επανάστασης που θα φέρει τη χρυσή βασιλεία του Κυρίου, συγγνώμη, εννοούσα τη χρυσή σοσιαλιστική/κομουνιστική/αναρχοκομουνιστική κοινωνία.

Αξίες όπως αυτές της δικαιοσύνης, της τιμιότητας, της ευσπλαχνίας είναι μικροαστικές ανοησίες που εμποδίζουν την επανάσταση, η δικαιοσύνη έχει εφαρμογή μόνο με ταξικούς όρους. Ο γνήσιος, ο αγωνιστής αριστερός οφείλει να εντείνει τις αντιθέσεις στην κοινωνία, να μην είναι ειρηνοποιός, αλλά προβοκάτορας. Ό,τι ενδιάμεσο επιτυγχάνεται, στο πλαίσιο του υπάρχοντος συστήματος, δεν είναι παρά ένας πονηρός τρόπος για να κατευναστούν τα πνεύματα, στάχτη στα μάτια, αντιπερισπασμός, ψίχουλα που πετούν οι καπιταλιστές στις μάζες για να τις διατηρούν υποταγμένες. Μέχρι την έλευση της ιδανικής κοινωνίας, ο αγωνιστής αριστερός ζει σε εχθρικό έδαφος, σε εχθρικό κόσμο, σε ένα διαρκή πόλεμο... Κατά τα άλλα, απορεί όταν οι άλλοι τον κατηγορούν για στείρα, αρνητική στάση.

Η δική μου άποψη διαφέρει θεμελιωδώς. Ο καλύτερος κόσμος αποκτά υπόσταση όταν αρχίζεις να συμπεριφέρεσαι εδώ και τώρα με τον τρόπο που θα συμπεριφερόσουν αν ζούσες ήδη στην ουτοπία. Αυτή είναι η υποχρέωση κάθε ελεύθερου και έντιμου ανθρώπου, να ζει πάντα στον κόσμο της ψυχής του, πάντα σε ειρήνη. Όποιος περιμένει ένα ιδανικό κόσμο για να συμπεριφερθεί ιδανικά, θα ζει πάντα σε μια κόλαση, πάντα μίζερα, πάντα δυσκοίλια, θα έχει μπροστά του δάση και θα βλέπει στάχτες. Όσες επαναστάσεις και να γίνουν, οι αφορμές για σκληρότητα, για υπολογισμούς, για σκοπιμότητες, για καχυποψία, για σαμποτάζ, δεν θα εκλείψουν.

Δεν πιστεύω σε κάποιο καθήκον επιδίωξης της αποσταθεροποίησης της υποτιθέμενης ανάποδης πυραμίδας (αυτή η άθλια πυραμίδα όλο ανάποδα πάει και στέκεται, ακόμη και μετά την επανάσταση πήγε και στάθηκε σε έναν Στάλιν) και της καταστροφής για να κτιστεί κάποιος υποτιθέμενος νέος, ιδανικός κόσμος από τα συντρίμμια του παλιού. Σέβομαι τη δημιουργία και όχι την καταστροφή. Πιστεύω στη δύναμη του ηθικού ανθρώπου να δημιουργεί και να θεραπεύει, να αντιστέκεται στην άδικη εξουσία, να υπερασπίζεται αμετακίνητος τις αρχές του και να συμπεριφέρεται σύμφωνα με αυτές, να λέει τα μεγάλα ναι και τα μεγάλα όχι, να αρνείται να αναγνωρίσει τη νομιμότητα της τυραννίας, της ανηθικότητας, της αδικίας και να μεταλλάσσει την κοινωνία δρώντας σαν καταλύτης, να οικοδομεί παραπλεύρως και να πείθει. Αυτή είναι η μεγαλύτερη επανάσταση που ξέρω, η πιο επικίνδυνη και αποτελεσματική επανάσταση, η επανάσταση του ενός, του καθενός. Όλες οι άλλες επαναστάσεις δεν είναι παρά στροφές στο καρουζέλ της φρίκης και του αίματος όπου περιστρέφεται η ανθρωπότητα με την ψευδαίσθηση ότι προοδεύει.

Βέβαια, αν και είμαι φίλος της ειρήνης, αναγνωρίζω ότι ένας άνθρωπος ενδέχεται να βρεθεί σε θέση που δεν θα έχει πολλά περιθώρια για να αποφύγει τη σύγκρουση, ακόμη και τη βία και τον πόλεμο. Ωστόσο, δεν τα δέχομαι αυτά ως στόχους, έστω ενδιάμεσους, ως αναπόφευκτα στοιχεία κάποιου ιστορικού προγράμματος μετεξέλιξης της κοινωνίας. Δεν μπορείς να κτίσεις μια καλύτερη κοινωνία με ιδανικά την καταστροφή, τη βία και στη σφαγή, παίρνοντας το όπλο για να κτυπήσεις τον αδελφό σου, το γείτονά σου, που διαφωνούν μαζί σου ή έστω σπάζοντας τη βιτρίνα ενός μεροκαματιάρη ή γενικά συμπεριφερόμενος σαν κόπανος στη δουλειά σου όταν δεν έχεις άλλη αιτία πέρα από το ταξικό σου μίσος, δηλητηριάζοντας συνεχώς την ψυχή σου και απαγορεύοντάς της να αγαπά. Ναι, μπορείς με αυτό τον τρόπο να επηρεάσεις την ιστορία, αλλά να δημιουργήσεις κάτι καλύτερο; Αμφιβάλλω. Δεν δημιουργείς ένα καλύτερο κόσμο κάνοντας τον εαυτό σου χειρότερο. Πόσες επαναστάσεις δεν έφεραν χειρότερη τυραννία και καταπίεση, δεν εκφυλίστηκαν σε απολυταρχίες;

Τα γράφω αυτά διότι πολλές φορές έχω ακούσει και διαβάσει, και εδώ, στα μπλογκ, ότι είναι καθήκον η αποσταθεροποίηση του συστήματος, ό,τι και αν σημαίνει αυτό. Ότι πρέπει να δείχνουμε ανοχή στη βία και στην αδικία, αρκεί αυτή να προέρχεται από τη «σωστή» πλευρά. Ότι καλά κάνει η τάδε ή η δείνα συντεχνία που έχει ιδιοποιηθεί δημόσια περιουσία και τη χρησιμοποιεί για δικούς της σκοπούς και εκβιάζει το κοινωνικό σύνολο, καλά κάνει ο μπαχαλάκιας και σπάει ή δέρνει τον καθηγητή που έχει αντίθετη με αυτόν άποψη, καλά κάνουν οι μαθητές και καταλαμβάνουν τα σχολεία τους μη αφήνοντας τους «φύτουλες» που ενδιαφέρονται για μπανάλ και άχρηστα πράγματα, όπως η απόκτηση γνώσης πριν από την πράξη, να κάνουν μάθημα κ.ο.κ., αφού τέλος πάντων ζούμε σε αυτή την άθλια κοινωνία. Κατ΄ εμένα, αυτό είναι μεγάλο λάθος. Όλη μου η φύση αντιδρά σε αυτή την άποψη. Ο άνθρωπος που υιοθετεί την αδικία ωθούμενος από τους άλλους, από την κακούργα κοινωνία, έχει ήδη υποστεί τη μεγαλύτερη ήττα, την ήττα εντός του, και ας ανατρέψει το όποιο σύστημα, ας επικρατήσει η όποια επανάσταση.

Ας με συμπαθούν οι αριστεροί δικτυακοί και εξωδικτυακοί φίλοι, τα γράφω αυτά ακριβώς γιατί πολλούς τους σέβομαι και τους εκτιμώ πολύ και γνωρίζω ότι κάποιοι είναι εξαιρετικοί άνθρωποι. Κατανοώ και συμφωνώ σχεδόν πάντα με τη διάγνωσή τους, διαφωνώ με τη συνταγογράφησή τους. Με τους ακροδεξιούς δεν θα καταδεχόμουν ποτέ να ασχοληθώ, κερδίζουν σταθερά ως χώρος το στέμμα στα καλλιστεία της βλακείας.

Αν πιστεύετε σε ένα καλύτερο κόσμο, ζήστε τον τώρα. Αυτή είναι η μεγαλύτερη και δυσκολότερη επανάσταση. Εναλλακτικοί τρόποι αντίδρασης και δημιουργίας υπάρχουν πολλοί, από την πολιτική ανυπακοή, μέχρι τη σύσταση παράπλευρων θεσμών και εναλλακτικών κοινοτήτων*.

Κάθε αντίλογος δεκτός.

* Ρίξτε μια ματιά σε αυτό. Η μεγαλύτερη απειλή για το σύστημα μερικές φορές δεν είναι να το πολεμήσεις, αλλά να του γυρίσεις την πλάτη.

Σάββατο, Οκτωβρίου 17, 2009

Φιλία επί χάρτου

Marin, για να μη λες ότι δεν το προσπάθησα ;)

Πέμπτη, Οκτωβρίου 15, 2009

Blue collar golden boys

Πρέπει να προσέχει τι υπόσχεται ένα κόμμα ως αντιπολίτευση, διότι τα βρίσκει μπροστά του ως κυβέρνηση, και άντε να εξηγεί τώρα στους ξεσηκωμένους συνδικαλοστρατούς ότι η αλλαγή κυβέρνησης δεν παρέχει κανένα δικαίωμα αθέτησης των συμβάσεων που έχει ήδη υπογράψει η χώρα σου και ότι οι αντισυμβαλλόμενοι δεν χαμπαριάζουν από προεκλογικά συνθήματα και έχουν κάθε δικαίωμα να σε σύρουν σε διεθνή δικαστήρια, να καταγγείλουν συμβάσεις και να εισπράττουν ποινικές ρήτρες και αποζημιώσεις, ενώ διασύρεσαι διεθνώς και αποκτάς τη φήμη του αναξιόπιστου εταίρου. Αυτά, ενώ ήδη οι επενδυτές σε αντιμετωπίζουν σαν λεπρό και η οικονομία σου είναι στα τελευταία της, τρεκλίζοντας κάτω από ένα τεράστιο καρκίνωμα κρατισμού, διαφθοράς, πελατειακών σχέσεων, γραφειοκρατίας κ.λπ κ.λπ.

Είναι λυπηρό να βλέπεις μια χώρα να γίνεται, για άλλη μια φορά, όμηρος ενός μικρού, κλειστού, καλά οργανωμένου συνδικαλοστρατού. Ποια είναι τα γκόλντεν μπόιζ αν όχι εργαζόμενοι που είναι μόνιμοι, ακριβώς όπως και οι δημόσιοι υπάλληλοι, και των οποίων οι μέσες ετήσιες αποδοχές φτάνουν τα 70.000 - 80.000 ευρώ περίπου, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τα 140.000; Αλλά όχι, πρόκειται για εργάτες, για αγνούς προλετάριους και, συνεπώς, νόμος είναι το δίκιο τους. Δυσκολεύομαι βέβαια να αντιληφθώ αυτό το δίκιο όταν οι άνθρωποι αυτοί απεργούν χωρίς ΚΑΝΕΝΑ απολύτως αίτημα που να έχει οποιαδήποτε σχέση με τις συνθήκες εργασίας τους ή οποιαδήποτε άλλη παράμετρο των εργασιακών τους σχέσεων. Το αρνούνται μάλιστα αυτό ευθαρσώς οι ίδιοι. Η διεκδίκησή τους είναι να καθορίσουν αυτοί το ποια θα είναι η διοίκηση, το ιδιοκτησιακό ή διοικητικό καθεστώς της επιχείρησης στην οποία απασχολούνται. Κάποιος έχει μπερδέψει το ρόλο του.

Ο ξένος επενδυτής, μάλιστα, προκειμένου να υλοποιηθεί η σύμβαση, έχει αναγνωρίσει τα «κεκτημένα» τους και είναι πρόθυμος, να συζητήσει και για άλλα. Ποιο λοιπόν είναι το πρόβλημα αυτών των ανθρώπων που κλείνουν το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας και στραγγαλίζουν το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριό της; Παιδεύτηκα πολύ, αλλά το βρήκα. Η απάντηση είναι, φυσικά, ο άδολος πατριωτισμός! Αυτοί ξέρουν καλύτερα τι συμφέρει τη χώρα. Αυτοί, ξέρουν ότι δεν χρειαζόμαστε τις επενδύσεις των κακών αυτών Κινέζων και ότι τους παραχωρήσαμε πάρα πολλά. Δεν χρειαζόμαστε την παλιοπροβλήτα που θα κατασκευάσουν, την τεχνογνωσία τους, και ας πρόκειται ίσως για την κορυφαία εταιρεία του κόσμου στον κλάδο, και ούτε τις επενδύσεις τους έχουμε ανάγκη. Η συντεχνία ξέρει καλύτερα και προκειμένου να μας κάνει να αποδεχθούμε το δίκιο της είναι πρόθυμη να οδηγήσει επιχειρήσεις σε χρεοκοπία, να δημιουργήσει ανέργους σε άλλους κλάδους, να καταστρέψει επαγγελματίες.

Ελπίζω, βέβαια, να μην εμφανιστεί κάποιος και να αρχίσει να διασπείρει ανυπόστατα ψεύδη, όπως ότι ο πραγματικός λόγος είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι λυμαίνονται τον λιμένα σαν μαφία, ότι εκτός από τις παχυλές αμοιβές τους εισπράττουν και «πουρμπουάρ» για να βγάζουν γρήγορα εμπορεύματα, ότι τις υπερωρίες 24/24 7/7 τις καταφέρουν βάζοντας άλλους εργάτες - δούλους να δουλεύουν στο πόδι τους έναντι πενιχρής αμοιβής (στην πραγματικότητα όλες τις υπερωρίες τις βγάζουν οι ίδιοι, καθώς είναι κάτι μεταξύ τερμινέιτορ και ρόμποκοπ), ότι για να γίνεις δεκτός σε αυτή την προνομιούχα συντεχνία προϋπόθεση είναι να δουλεύει εκεί και ο μπαμπάς σου, ότι αν έλθουν οι σχιστομάτηδες και φτιάξουν επιπλέον προβλήτες θα χαθούν τα πουρμπουάρ, οι υπερωρίες, θα σπάσει το κύκλωμα και θα προσληφθούν και άλλοι εργαζόμενοι, για να βγαίνει κανονικά η δουλειά. Όλα αυτά είναι βρωμερά ψέματα και, επιπλέον, δεν μπορείς και να τα προβάλεις ως λόγο για απεργία. Πρέπει να τηρούνται και κάποια προσχήματα για να δουλεύουμε την υφήλιο.

Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη και ένα από τα δίκια του φαίνεται πως είναι και η εκμετάλλευση άλλων, λιγότερο προνομιούχων ομάδων εργαζομένων. Το βλέπουμε παντού το ίδιο έργο, με τις εταιρείες καθαριστριών και με άλλους τρόπους. Αν καταφέρεις να τρυπώσεις σε κάποιες ελίτ αληταράδων, έπιασες την καλή. Αλίμονο στους απέξω. Εξάλλου, κάποιος πρέπει να δουλεύει κιόλας για να διασφαλίζονται τα δικά σου κεκτημένα.

Ο κόσμος τα έχει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι. Αναρωτιέται μετά η Αριστερά γιατί δεν λένε να ξεκολλήσουν τα ποσοστά της, εν μέσω μάλιστα κρίσης του επάρατου καπιταλισμού. Το ένα κόμμα της, αυτό που ξέχασε ο χρόνος, έχασε μερικές μονάδες, αλλά επέτυχε να παραμείνει τρίτο κόμμα, πολύ σπουδαίο αυτό, ενώ οι ocean's eleven θεωρούν θρίαμβο ότι τελικά δεν βρέθηκαν εκτός βουλής. Όσο τα κόμματα αυτά θα κρατούν τα μάτια τους ερμητικά κλειστά στην πραγματικότητα, όσο θα είναι ανίκανα για κοινή λογική, για διάκριση μεταξύ των καταστάσεων, όσο θα τρέχουν σαν αυτόματα να συμπαρασταθούν σε κάθε μαφία, όσο θα τους αρκεί μια ταξική ετικέτα για να ταχθούν στο πλευρό του κάθε γκόλντεν μπόι με μπλε κολάρο, θα έχουν μια ομάδα που θα τους ακολουθεί, μάλλον φθίνουσα, αλλά θα είναι για πάντα στο περιθώριο και απλώς θα προσπαθούν όλη την ώρα να κάνουν αισθητή την παρουσία τους ενοχλώντας με την επαναστατική γυμναστική τους ανθρώπους που προσπαθούν να εργαστούν στα αλήθεια, σαν ξινές γεροντοκόρες που το παίζουν και πασσιονάριες πανάθεμά τις. Για κάθε σωστό που λένε θα πετάνε άλλες δύο μπαρούφες αποξενώνοντας μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Η υποκρισία είναι από τα πράγματα που δύσκολα κρύβονται. Να γιατί δεν θα μπορούσα να ψηφίσω αριστερό κόμμα, όπως με ρώτησε φίλος πρόσφατα.

Η ζωή στην Ελλάδα είναι άσκηση στην αποδοχή και την υπομονή, ίσως και στην αταραξία. Τα πράγματα είναι κρίσιμα, αλλά δεν είμαι διατεθειμένος να θυμώσω, να αγανακτήσω, να ανησυχήσω. Έχω συνηθίσει πια. Μου αρκεί να παρατηρώ τα όσα γίνονται, όπως και ένα οποιοδήποτε φυσικό φαινόμενο, προσπαθώντας να μένω έξω από το μονοπάτι της λάβας. Δεν βλέπω και κανέναν άλλο να νοιάζεται. Χρόνια διαβάζω άρθρα στον Τύπο για καταγγελίες για τα όσα συμβαίνουν στο λιμάνι, έγινε ποτέ καμία έρευνα; Κινήθηκε η δικαιοσύνη; Δε βαριέσαι βρε αδελφέ! Ας συνεχίσω εδώ να βαράω στο πληκτρολόγιο τις μεταφράσεις μου, χωρίς να μου χρωστούν και να χρωστάω σε κανέναν, και όσο κρατήσει η ησυχία μου, μετά, βλέπουμε, μπορεί να το διασκεδάσω κιόλας. Πάντα υπάρχει μια ελαφριά πλευρά στα πράγματα όταν κουβαλάς μόνο το τομάρι σου.

Ας κάνω λοιπόν εφεξής τον Κινέζο.

Δευτέρα, Οκτωβρίου 12, 2009

Η καύτρα

Περνώντας φουριόζος από το βρώμικο παρκάκι, τίναξε την καύτρα από το τσιγάρο του. Λίγο πριν να πέσει η σβησμένη στάχτη της στη γη, την είδαν δυο ερωτευμένες κατσαρίδες να διαγράφει τη φωτεινή τροχιά της και έκαναν μια ευχή.

Πέμπτη, Οκτωβρίου 08, 2009

Τρύπες

Υπάρχουν φορές που παρακολουθώντας κάποιο κινηματογραφικό έργο ή διαβάζοντας ένα βιβλίο εντοπίζω ένα κενό ή παράλειψη κάποιας «προφανούς εξέλιξης» στο σενάριο, στην πλοκή. Ομολογώ ότι όσο και αν είμαι πρόθυμος να αποδεχθώ ότι ο δημιουργός δεν είναι δυνατόν να χωρέσει σε ένα έργο τα πάντα και να αναστείλω τη δυσπιστία μου, εντούτοις, όταν το σημείο το οποίο παραλείπεται είναι τόσο σημαντικό ώστε η συμπερίληψή του να έδινε άλλη πορεία ή σημαντικές νέες διαστάσεις στην εξέλιξη, ενοχλούμαι. Το διαβολάκι δεν λέει να με αφήσει, ψιθυρίζοντάς μου συνέχεια «αν...» και εμποδίζοντάς με να απολαύσω στο μέγιστο το κινηματογραφικό ή λογοτεχνικό έργο.
.
Μερικές φορές μου συμβαίνει αυτό ακόμη και με έργα τόσο καταξιωμένων συγγραφέων, ώστε να διστάζω να αναφέρω σε άλλους τις ενστάσεις μου. Αυτό μου συνέβη πριν από αρκετό καιρό με το βιβλίο «Περί Θανάτου» του Ζοζέ Σαραμάγκου. Το βιβλίο είναι εξαιρετικό (προσοχή: αν και δεν αναφέρομαι στο τέλος του βιβλίου, στη συνέχεια ίσως να αναφέρω στοιχεία που να μη θέλετε να μάθετε αν δεν έχετε διαβάσει ακόμη το βιβλίο) και αναφέρεται σε μια χώρα όπου ο (ή μάλλον «η») θάνατος κατεβαίνει σε απεργία, σταματάει να λειτουργεί. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να γερνούν, να αρρωσταίνουν, να τραυματίζονται φρικτά και να ακρωτηριάζονται, αλλά αδυνατούν να διασχίσουν τη γραμμή που χωρίζει τη ζωή από το θάνατο. Το αποτέλεσμα; Μετά από μια αρχική εφορία, τα προβλήματα, μεγάλα και μικρά, αναδύονται και αρχίζουν να συσσωρεύονται. Τα νοσοκομεία γεμίζουν, τραυματισμένοι και βαριά άρρωστοι μένουν να αιωρούνται μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας, άνθρωποι υποφέρουν βλέποντας αγαπημένα πρόσωπα να βασανίζονται αδυνατώντας να βρουν λύτρωση, υπερήλικες συνεχίζουν μια άχαρη ύπαρξη χωρίς ελπίδα ανάπαυσης. Ωστόσο, στις όμορες χώρες ο κύκλος ζωής και θανάτου συνεχίζεται κανονικά! Τότε, δημιουργείται μια περίεργη παράνομη δραστηριότητα τράφικινγκ του θανάτου, μαφιόζικα κυκλώματα αναλαμβάνουν να μεταφέρουν ανθρώπους πέρα από τα σύνορα για να βρουν επιτέλους την πολυπόθητη ανάπαυση και το βιβλίο συνεχίζει με τρόπο που δεν θα αναφέρω.
.
Εδώ βρίσκεται το πρόβλημά μου το οποίο δεν ξέρω αν υποψιαστήκατε. Τι άλλο περίμενα να διαβάσω; Μα, φυσικά για το κύμα μεταναστών, νόμιμων και παρανόμων, από τις άλλες χώρες που θα ήθελαν να εισέλθουν στη χώρα για να κατακτήσουν την πολυπόθητη αθανασία, για να ξεφύγουν από το φόβο του θανάτου, για να παρατείνουν την ύπαρξή τους. Πού είναι οι οικογένειες από τις άλλες χώρες που θα προσπαθούσαν να βάλουν παράνομα τα άρρωστα παιδιά τους μέσα στην «ευλογημένη» χώρα, χαρίζοντάς τους ζωή, αλλά και την ευκαιρία να περιμένουν την ανακάλυψη μιας θεραπείας; Πού είναι οι ηλικιωμένοι, οι σοβαρά άρρωστοι ή ακόμη και οι υγιείς που κυριαρχούμενοι από το φόβο του θανάτου θα έκαναν ουρές στα σύνορα; Πού είναι το αντίστροφο ρεύμα δυστυχισμένων ψυχών που θα προσπαθούσαν να αποφύγουν αυτό που οι άλλοι έμαθαν να εύχονται;
.
Δεν υπάρχει αυτή η αναφορά πουθενά στο βιβλίο, το οποίο, όσο και αν απήλαυσα, ήταν αδύνατο να μη μου δημιουργήσει μια αίσθηση ενός μεγάλου κενού, μιας μαύρης τρύπας, που κάποιες στιγμές με έκανε να αναρωτιέμαι αν έλειπαν κεφάλαια ή αν εγώ παρέβλεπα κάτι σημαντικό που απαντούσε στην απορία μου (και το οποίο δεν βρήκα). Όταν διαβάζεις ένα βιβλίο φαντασίας ή έστω σουρεαλισμού, αποδέχεσαι στο πλαίσιο της ανάγνωσης το φανταστικό κόσμο που οικοδομεί ο συγγραφέας, αλλά ακόμη και τότε περιμένεις μια συνέπεια και συνοχή. Πώς μπορείς να γράφεις για το τι θα συμβεί σε μια χώρα εάν σταματήσουν να πεθαίνουν οι άνθρωποι εντός των συνόρων της και να μην κάνεις οποιαδήποτε αναφορά στις αντιδράσεις των ανθρώπων των άλλων χωρών, αναφέροντάς τις μόνο ως απρόθυμους προορισμούς των ανθρώπων που θέλουν να πεθάνουν. Νομίζω ότι η πιο προφανής συνέπεια θα ήταν ότι αυτή η χώρα θα βούλιαζε από τα πλήθη που θα συνέρεαν σε αυτή.
.
Με άφησε αυτό το βιβλίο με μια ανολοκλήρωτη αίσθηση. Εννοείται πως ο Σαραμάγκου είναι μεγάλος συγγραφέας και το "Όλα τα ονόματα" περιμένει τη σειρά του στη βιβλιοθήκη μου.
.
Απόψεις αναγνωστών - ιδίως του συγκεκριμένου βιβλίου - και συγγραφέων ευπρόσδεκτες.

Σάββατο, Οκτωβρίου 03, 2009

4 Οκτωβρίου

Με τους αγίους, γενικά, δεν τα έχω πολύ καλά, αλλά υπάρχει ένας που ξεχωρίζω και συμπαθώ ιδιαίτερα, και είναι και καθολικός. Είναι ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, ο άγιος που κήρυττε στα πουλάκια, ο άγιος που έκανε ειρήνη μεταξύ μιας πόλης και ενός λύκου, ο άγιος τον θάνατο του οποίου έκλαψε ένα γαϊδουράκι, ο χαρούμενος άγιος που γιόρταζε όλη τη φύση, μαζί με τον Ήλιο, τη Σελήνη και τα αστέρια και όλα τα πλάσματά της.

Ήταν φυσικό, καθώς φαίνεται να υπάρχει μια παγκόσμια ημέρα για ο,τιδήποτε, ακόμη και για τη μετάφραση (που τόσο με κάνει να υποφέρω καθημερινά), να οριστεί ως παγκόσμια ημέρα των ζώων η μέρα εορτασμού αυτού του αγίου, η 4η Οκτωβρίου (να λείπουν σχόλια συσχέτισης με τους Έλληνες ψηφοφόρους και που υποτιμούν τα ζώα).

Νομίζω ότι θα μας χρειαζόταν σήμερα ένας τέτοιος άγιος, να μας υποχρεώσει να συνάψουμε ειρήνη, ως ανθρωπότητα, με τη φύση και όλα τα πλάσματά της - όπως έκανε κάποτε ο άγιος με την πόλη Γκούμπιο και το λύκο - και, κατ' επέκταση, με τους εαυτούς μας. Ίσως αν υπήρχε ένας αντίστοιχος ορθόδοξος άγιος να ήταν κάπως καλύτερα τα πράγματα για τα ζώα στη χώρα μας, όπου τραβούν τα πάνδεινα.

Σκέφτομαι ότι θα πρέπει μια ημέρα να αναγείρουμε οι άνθρωποι μνημεία στις πόλεις μας για το «άγνωστο ζώο», το ζώο που μας βοήθησε να επιβιώσουμε, το ζώο που δούλεψε για εμάς, το ζώο που έγινε τροφή μας, το ζώο που σκοτώθηκε και υπέφερε στους δικούς μας πολέμους, το ζώο που μαρτύρησε στα χέρια μας και στα επιστημονικά εργαστήριά μας, το ζώο το είδος του οποίου εξαφανίσαμε, το ζώο που μας αγάπησε και μας προστάτεψε και απέμεινε μοναδικός μας φίλος όταν όλοι οι άνθρωποι μας είχαν εγκαταλείψει.

Αφιερώνω την ανάρτηση στη σκυλίτσα της οποίας την πρωινή φροντίδα ο παιδικός φόβος με εμπόδισε να ανταποδώσω με ένα μικρό χάδι και σε όλα τα άλλα πλάσματα, τα αδέλφια μας, στα οποία προξενούμε τόσο πόνο και τόσο λίγο σεβόμαστε, σαν ένας κακομαθημένος, σαδιστής, μεγαλύτερος αδελφός.

Laudato sie, mi Signore cum tucte le Tue creature...
Δοξασμένος να είσαι Κύριε μέσα από όλα τα πλάσματά σου - από το «Άσμα στον Ήλιο», που συνέθεσε ο Άγ. Φραγκίσκος, ο φτωχούλης του Θεού, που κάποτε ήταν και τροβαδούρος και γλεντζές νέος, και στο οποίο κάνει την πολύ γνωστή αναφορά στον αδελφό ήλιο και στην αδελφή σελήνη.

Δείτε και τη Διεθνή Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων στο ιστολόγιο του Greek Rider.
.
Δεν πιστεύω να νομίζατε ότι θα έγραφα για τις εκλογές... ωστόσο, είναι λυπηρό ότι αύριο, την ημέρα των ζώων, θα διεκδικούν την είσοδό στους στη βουλή πολιτικοί όπως ο Φίλιππος Πετσάλνικος, απροκάλυπτος υπερασπιστής των γουναράδων, αυτού του ματωβαμένου και απάνθρωπου επαγγέλματος, που μόνο σκοπό έχει την ικανοποίηση της ανθρώπινης ματαιοδοξίας και που πλέον θα έπρεπε να εκλείψει. Θυμηθείτε και τον Kill-τίδη, προστάτη άγιο των κυνηγών, εχθρό των φιλόζωων. Όχι σταυρό σε τέτοιους ανθρώπους.