Τετάρτη, Μαρτίου 29, 2006

Μια τολμηρή απόφαση


Αφού τα πολλά ιπποτικά μυθιστορήματα φούσκωσαν τα μυαλά του, σε ηλικία ώριμη αποφάσισε και ο ίδιος περιπλανώμενος ιππότης να γενεί. Έπεισε και την τροφαντή γαλοπούλα του αγροκτήματος να τον ακολουθήσει, ως ακόλουθος πιστός, δίχως ιδιαίτερη δυσκολία είναι η αλήθεια, αφού μοίρα σκληρή την περίμενε, ψητή στο φούρνο να γενεί. Πήραν λοιπόν το άλογο και το γάιδαρο απ' το στάβλο, με απειλές, με ζόρια κ' υποσχέσεις, και διάβηκαν την αυλόπορτα, αφήνοντας πίσω τους αρκετά φτωχότερους τον δύστυχο γέρο και τη γριά του...

Σημειώσεις:

Αφορμή για αυτό το post ήταν η ωραία πρόκληση του συν-ιστολόγου cyrusgeo.

Ο γάτος ιππότης φέρει πανοπλία γερμανικού τύπου του 15ου αιώνα. Αν και τότε οι ασπίδες δεν συνηθίζονταν καθώς οι πανοπλίες ήταν αρκετά βαριές και παρείχαν αρκετή προστασία από μόνες τους, δεν μπόρεσα να αντισταθώ στο οικόσημο με το ψαροκόκαλο. Ο ίδιος ο γάτος είναι χιουμοριστικό σχόλιο πάνω στο περίφημο έργο του μεγάλου Albrecht Dürer "ο ιππότης, ο θάνατος και ο διάβολος", μπορείτε να το δείτε εδώ. Η λογοτεχνική αναφορά δεν χρειάζεται νομίζω σχόλια :)

Σκοπεύω κάποια στιγμή να γράψω για τους ζωγράφους/εικονογράφους που θαυμάζω.

Κυριακή, Μαρτίου 26, 2006

Κουβαλητές ιδεών


Σε συνέχεια του post της 23ης Μαρτίου περί διαλόγου, σκέφτηκα τη σημασία που έχει η εσωτερική διαλεκτική. Πόσοι είναι αυτοί που πραγματικά υποβάλλουν σε αυστηρό έλεγχο τις ιδέες και τις απόψεις που υιοθετούν; Δυστυχώς, πιστεύω ότι ο περισσότεροι άνθρωποι απλώς συλλέγουν ιδέες που τους γυαλίζουν, που τους πωλούν ικανοί πραματευτάδες ή που είναι του συρμού και ταιριάζουν με αυτές της παρέας τους - η τάση του ανθρώπου να είναι αρεστός.

Κάποτε ανήκα σε ένα debate society (σύλλογος δημόσιου διαλόγου), ο οργανωτής του, ένας καθηγητής φιλοσοφίας, μας προέτρεπε να μην επιλέγουμε την πλευρά της οποίας τη θέση υποστηρίζουμε κανονικά, αλλά την αντίθετη! Με αυτό τον τρόπο, χωρίς πάθος, μαθαίνεις να συγκροτείς ορθή επιχειρηματολογία και να βλέπεις τα πράγματα από όλες τις πλευρές, μια ικανότητα που είναι απαραίτητη για κάθε διάλογο, αλλά, το σημαντικότερο, μια ικανότητα που είναι απαραίτητη για τη σκέψη και για τη δικαιοσύνη (ουπς, συγνώμη, μια εκτός μόδας και ελάχιστα δημοφιλής λέξη).

Είναι σημαντικό κάποτε να μπαίνουμε σαν εμπειρογνώμονες μηχανικοί στο οικοδόμημα των ιδεών μας και να το εξετάζουμε για ρωγμές, για σκάλες που οδηγούν κατευθείαν πάνω σε τοίχους, για αδιέξοδους διαδρόμους για περιττούς χώρους που δεν χρησιμεύουν πουθενά, για δωμάτια χωρίς πόρτες, για δοκάρια που δεν στηρίζονται σε κολόνες και για μπαλκονόπορτες που ανοίγουν κατευθείαν στο κενό και σε μια πτώση πολλών ορόφων όταν θα επιχειρήσουμε να περάσουμε απρόσεκτα από εκεί. Πρέπει να βεβαιωνόμαστε (εάν μας ενδιαφέρει να είμαστε συγκροτημένοι πνευματικά και να γνωρίζουμε τι πιστεύουμε) ότι η λογική οικοδομή μας είναι σχετικά σταθερή, ότι είναι απαλλαγμένη από σοβαρές ασυνέπειες και αντιφάσεις και ότι δεν είναι έτοιμη να καταρρεύσει με τον παραμικρό κλυδωνισμό.

Αυτό δυστυχώς σπάνια συμβαίνει. Οι περισσότεροι γεμίζουν απλώς σακιά με διάφορα τούβλα - ιδέες άλλων, τα φορτώνονται στην πλάτη τους και περιφέρονται εδώ και εκεί, με το βλέμμα κατεβασμένο στη γη, με μια ταμπέλα να κρέμεται από το λαιμό τους (προοδευτικός, αριστερός, δεξιός, πατριώτης, εθνικόφρων, φιλελεύθερος) και μερικές άλλες ταμπέλες στο χέρι που προσπαθούν να κρεμάσουν σε κάθε έναν που συναντούν στο δρόμο τους, αφού μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούν να συζητήσουν, πραγματικά, κουβαλητές ιδεών...

Δεν είναι λοιπόν να απορείς με την επιθετική στάση ορισμένων στις συζητήσεις. Όταν δεν έχεις συγκροτημένη σκέψη, όταν δεν θέλεις να παιδευτείς για να μάθεις, τι άλλο μπορείς να κάνεις από το να αρχίσεις να πετάς τούβλα;

Διάφορες σημειώσεις:

1. Το να "χάσει" κάποιος σε μια συζήτηση, δεν σημαίνει ότι η θέση που υποστήριζε είναι εσφαλμένη, μπορεί απλώς να μην την υπερασπίστηκε με επαρκή τρόπο. Μπορεί να συμβεί στον καθένα.

2. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να μην είναι ταλαντούχοι συζητητές, αλλά είναι απόλυτα συγκροτημένοι και έχουν σοφία μέσα τους. Είναι ωραίο να τρως το μέλι, αλλά τι ωραίο να μπορείς να προσφέρεις λίγο και στους άλλους.

3. Όταν διαφωνείτε με κάποιον και διαπιστώσετε ότι του διαφεύγει ένα ισχυρό αντεπιχείρημα, να μη χαίρεστε, είναι δική σας η μεγαλύτερη απώλεια!

4. Δεν είμαι υπέρ ενός στεγνού, άκαμπτου λόγου, με μόνο κριτήριο τη λογική συνέπεια. Δεν υπάρχει τίποτα που να στολίζει περισσότερο το λόγο από την ευρηματική διατύπωση, το πνεύμα (χιούμορ), ακόμη και τη λεπτή ειρωνεία. Για τις καινούριες και πρωτότυπες ιδέες, χρειάζεται και η υπέρβαση. Βέβαια, συνήθως αυτοί που χειρίζονται με επιτυχία αυτά τα μέσα, είναι οι άνθρωποι που έχουν συγκροτημένη σκέψη, όχι οι ασυγκρότητοι και ανασφαλείς. Δεν είναι απόλαυση να παρακολουθείς ικανούς συζητητές να χειρίζονται το λόγο όπως οι δεινοί ξιφομάχοι χειρίζονται τις λεπίδες τους; Δεν θυμάμαι πότε παρευρέθηκα για τελευταία φορά σε μια καλή συζήτηση (με την έννοια του debate). En garde mon ami!

5. Στην κρατική τηλεόραση ξεκίνησε μια προσπάθεια για τη διοργάνωση debate, δεν θυμάμαι αν ήταν μεταξύ μαθητών ή φοιτητών. Ήταν τραγικό. Δεν υπήρχε πιο αποκαλυπτικό ξεβράκωμα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Νομίζω διακόπηκε.

6. Πού και πού, να διαφωνείτε και να συζητάτε με τον εαυτό σας.

7. Ο εγωισμός, η ανασφάλεια που τον συνοδεύει, η εμπάθεια, η σκοπιμότητα, καταστρέφουν τη συζήτηση. Όταν διαπιστώσετε, αυτά τα στοιχεία, χαμογελάστε συγκαταβατικά και μιλήστε για τον καιρό.

8. Τι με έπιασε και τα λέω αυτά; Ποιος είμαι, πού πάω και γιατί σας δίνω συμβουλές; Συγχωρέστε την αλαζονεία μου, υποθέστε ότι απλώς παρακολουθείτε νουθεσίες "εις εαυτόν" ;-)

Παρασκευή, Μαρτίου 24, 2006

Στην τράπεζα

Εχθές πήγα σην τράπεζα. Στο συγκεκριμένο υποκατάστημα, κάποιος είχε τη φαεινή ιδέα να τοποθετήσει καθρέπτες μπροστά από τα ταμεία, με το παραπάνω ευτράπελο αποτέλεσμα. Με δυσκολία συγκρατήθηκα για να μη γελάσω περιμένοντας στην ουρά.

Πέμπτη, Μαρτίου 23, 2006

Διάλογος ή η ανάγκη να επιλέγουμε προσεκτικά τους συνομιλητές μας

Το τελευταίο επιχείρημά του ήτο εξαιρετικά δυνατό.

Χρησιμοποιούμε αυχνά τη λέξη "διάλογος" σαν να επρόκειτο για κάτι το δεδομένο. Κάθε άλλο. Η ικανότητα διεξαγωγής διαλόγου, αληθινού διαλόγου, προς αναζήτηση της αληθείας, είναι κάτι που καλλιεργείται με προσπάθεια και κόπο. Μερικοί τύποι που φωνασκούν γύρω από ένα τραπεζάκι, ή σε ένα forum ή σε ένα blog, με τον καθένα πεπεισμένο ότι αποστολή του είναι να πείσει τους άλλους και να τους κάνει να παραδεχθούν την κατωτερότητα των απόψεών τους δεν συνιστά αληθινό διάλογο.

Κατ' αρχήν, ο διάλογος έχει κανόνες. Το θέμα της συζήτησης πρέπει να είναι καθορισμένο και κατανοητό από όλες τις πλευρές και όχι να μετατοπίζεται διαρκώς. Πόσο συχνά δεν συμβαίνει σε συζητήσεις ο κάθε ένας να μιλάει και να επιχειρηματολογεί για κάτι διαφορετικό από τους συνομιλητές του χωρίς να βγαίνει άκρη; Επίσης, ο καλός συνομιλητής τοποθετείται απέναντι στις ακριβείς θέσεις του άλλου.

Δυστυχώς, αυτό παραβιάζεται συνεχώς. Συνήθως, ανάλογα με τις προκαταλήψεις και τις ιδεοληψίες που κουβαλάει, κάθε συζητητής απαντάει σε αυτό που ο ίδιος έχει προαποφασίσει ότι είναι οι θέσεις του άλλου, με βάση κάποια στερεότυπα, χωρίς καν να δίνει προσοχή στα επιχειρήματά του. Βεβαίως, πολλές φορές αυτό γίνεται και εσκεμμένα από κακόπιστους συζητητές που συνηθίζουν να τροποποιούν περισσότερο ή λιγότερο τις αντίπαλες θέσεις ώστε να τις καθιστούν πιο ευάλωτες (στην ορολογία της λογικής αυτή η εσκεμμένη παραποίηση των απόψεων της άλλης πλευράς ονομάζεται "straw man fallacy" καθώς ο συζητητής κατασκευάζει ένα αδύναμο "σκιάχτρο" των άλλων θέσεων στο οποίο επιτίθεται).

Βεβαίως, αυτό δεν είναι το μόνο σφάλμα που διαπράττεται σε μια συζήτηση, αθέλητα ή ηθελημένα. Για να μην σας κουράσω, αναφέρω συνοπτικά την επίκληση της πλειοψηφίας ως επιχείρημα (αφού οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη...), την επίκληση της έλλειψης αρνητικής απόδειξης (αφού κανένας δεν έχει αποδείξει ότι ΔΕΝ υπάρχει σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο μια τεράστια τσαγιέρα, πρέπει να δεχθούμε ότι υπάρχει), την εκμετάλλευση των διαφορετικών εννοιών που μπορεί να έχει μια λέξη δίδοντάς της κάθε φορά αυτή που μας συμφέρει ("υπολογίζω πάντα σωστά τα δεδομένα", "δεν μου αρέσουν οι υπολογιστές, υστερόβουλοι άνθρωποι"), τη συμπερίληψη της προς απόδειξη θέσης στα δεδομένα με κάποια άλλη διατύπωση (τα φυτοφάρμακα είναι πάντα επιβλαβή καθώς τα χημικά προϊόντα είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο), το συμπέρασμα ότι δύο γεγονότα συνδέονται με σχέση αιτίου - αιτιατού επειδή ακολουθούν το ένα το άλλο (κάθε πρωί κράζουν τα κοκόρια και ανατέλλει ο ήλιος, άρα, οι κόκορες κάνουν τον ήλιο να ανατέλλει), τις επιθέσεις στο συνομιλητή και όχι στις θέσεις του (ad hominem - είναι φασίστας, κομούνι, δεν έχει βγάλει ούτε λύκειο). Η λίστα μπορεί να συνεχιστεί και άλλο. Για τα λογικά σφάλματα προτείνω, αν ενδιαφέρεστε, να ρίξετε μια ματιά στη Wikipedia, στο λήμμα logical fallacy.

Αφορμή για να τα γράψω όλα αυτά είναι τα όσα βλέπω στα σχόλια πολλών blog (αν και σίγουρα δεν περιορίζεται εκεί), κυρίως μεγάλης επισκεψιμότητας, όπου κάποιες φορές οι χαρακτηρισμοί, τα επίθετα και ο παραλογισμός περισσεύουν, αλλά η ουσία σπανίζει. Δεν ξέρω τι είναι αυτό που κάνει κάποιο σχολιαστή αντί να αναφέρει συγκροτημένα την άποψή του, αν κρίνει ότι έχει κάποια άποψη να εισφέρει σε κάποια συζήτηση, να επιτίθεται στους άλλους σχολιαστές επειδή έχουν άλλη άποψη. Ίσως για πολλούς ανθρώπους η συζήτηση να είναι μια αντιπαράθεση "εγώ". Το ζητούμενο δεν είναι να γνωρίσουν άλλες απόψεις και να προσφέρουν τη δική τους οπτική, το δικό τους παράθυρο στην πραγματικότητα, αλλά να κατισχύσουν και να κυριαρχήσουν. Σαν να πιστεύουν ότι βρίσκονται σε μια αρένα με σκοπό να σφάξουν τους άλλους μονομάχους για να αποδείξουν την ανωτερότητά τους (συνήθως βέβαια το μόνο που καταφέρνουν είναι να δείχνουν την ανοησία τους).

Διάβασα πρόσφατα ένα εξαιρετικό βιβλίο, την "Εριστική Διαλεκτική" του Schopenhauer από τις εκδόσεις PRINTA. Αναφέρει εκεί ο μεγάλος δάσκαλος ότι πολλοί άνθρωποι όταν αντιλαμβάνονται ότι υστερούν σε μια συζήτηση νοιώθουν μια τέτοια απειλή για το εγώ τους ώστε να χάνουν τον έλεγχό τους (πόσες φορές δεν το βλέπουμε αυτό;). Αναφέρει επίσης ότι είναι δύσκολο να βρεις συνομιλητές που αντιλαμβάνονται ότι ο διάλογος είναι μια αναζήτηση της αλήθειας, ότι σκοπός του είναι να βοηθάει όλους τους μετέχοντας σε αυτή την αναζήτηση. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι τον αντιμετωπίζουν ως μια αντιπαράθεση "εγώ" και μετέρχονται κάθε είδους τεχνάσματος για να επικρατήσουν. Μάλιστα, ένα απαίδευτο κοινό είναι εύκολο να θεωρήσει ότι "νικητής" μιας συζήτησης είναι αυτός με τα πιο σαθρά και "εξυπναδίστικα" επιχειρήματα, ενώ ένας καλόπιστος συνομιλητής είναι αδύνατον να τα βγάλει πέρα με κάποιον ο οποίος χρησιμοποιεί διαρκώς διάφορα τεχνάσματα, είναι απλώς χάσιμο χρόνου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ή ανταποδίδεις με τα ίδια μέσα ή διακόπτεις τη συζήτηση. Οι καλοί συζητητές επιχειρηματολογούν ad rem (επί της ουσίας), οι κακοί συζητητές επιτίθενται, κολλούν ετικέτες στους άλλους και μετέρχονται τεχνασμάτων. Η συμβουλή του λοιπόν είναι ότι πρέπει να επιλέγουμε προσεκτικά εκείνους με τους οποίους συνδιαλεγόμαστε. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα διαπιστώσετε κακοπιστία, ανοησία και προκλητικότητα, απλά στρέψτε την πλάτη.

Δευτέρα, Μαρτίου 20, 2006

Ξυπνάς τον οικονομολόγο μέσα μου

Αποφάσισα αυτή τη φορά να ασχοληθώ με ένα "πεζό" θέμα. Παρά το γεγονός ότι τυγχάνω υποστηρικτής της ελεύθερης οικονομίας, και παρά το ότι πολλές φορές συντάσσομαι με απόψεις περί οικονομίας που προσεγγίζουν αυτές του Μάνου και του Ανδριανόπουλου, μου προξένησαν αλγεινή εντύπωση οι δηλώσεις του προέδρου του ΣΕΒ περί γενναιόδωρων αυξήσεων ύψους 2,8% και ότι δεν είναι δυνατόν οι μισθοί στην Ελλάδα να συνεχίσουν να αυξάνονται με ποσοστά υψηλότερα κατά 50% σε σύγκριση με την Ευρώπη.

Πρόσφατα, μου μετέφεραν ένα περιστατικό που απεικονίζει πολύ καλά την ελληνική πραγματικότητα. Γαλλίδα, η οποία έχει εγκατασταθεί πρόσφατα μαζί με τον επίσης Γάλλο σύζυγό της στην Ελλάδα, καθώς αμφότεροι τυγχάνουν λάτρεις της χώρας (του αρχαίου πολιτισμού και του φυσικού κάλους της, ή ό,τι έχει απομείνει από αυτά), αναζητούσε εργασία σε μεγάλη εταιρεία. Όταν πληροφορήθηκε τις προσφερόμενες αποδοχές για τη θέση, εξομολογήθηκε με απελπισία στον υπεύθυνο ότι τις βρίσκει εξαιρετικά χαμηλές και ότι έχει διαπιστώσει πλέον ότι οι μισθοί στην Ελλάδα αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 των μισθών της Γαλλίας, με το εδώ κόστος ζωής να υπερβαίνει αυτό της Γαλλίας. Συνέχισε λέγοντας ότι με το σύζυγό της σκέπτονται πλέον σοβαρά να επιστρέψουν στη Γαλλία και ότι ο μόνος λόγος που επιμένουν είναι για να μην παραδεχθούν τόσο γρήγορα την αποτυχία τους.

Νομίζω ότι υπό αυτές τις συνθήκες, και με τον πληθωρισμό του προηγούμενου έτους στο 3,5%, επισήμως, δηλώσεις όπως αυτές του προέδρου του ΣΕΒ αποτελούν προσβολή για τη νοημοσύνη των αποδεκτών τους, συνιστούν πρόκληση και μάλλον εντάσσονται αποκλειστικά στις σκοπιμότητες των διαπραγματεύσεων, καθώς δεν μπορώ να πιστέψω ότι μπορεί να υπάρχει τόση αφέλεια σε τόσο υψηλές θέσεις. Οι αποδοχές στην Ελλάδα είναι ελληνικές, αλλά οι τιμές είναι ευρωπαϊκές και πολλές φορές υψηλότερες και από αυτές. Σε πολλές περιπτώσεις, το ελληνικό νοικοκυριό για να αντεπεξέλθει βασίζεται στους στενούς οικονομικούς δεσμούς της οικογένειας, με τους γονείς να στηρίζουν συνηθέστερα τα παιδιά ή, αν ατυχώς οι γονείς είναι χαμηλοσυνταξιούχοι, να βασίζονται αυτοί στη στήριξη των παιδιών τους. Ακούσαμε πρόσφατα και την εκπληκτική, ηθικοπλαστικού περιεχομένου δήλωση από κυβερνητικό στέλεχος, σχετικά με τις χαμηλές συντάξεις, περί υποχρέωσης των παιδιών να στηρίζουν τους γονείς τους, όπως κάνει και ο ίδιος. Συμπέρασμα, αν τυγχάνετε μισθωτός, με οικογένεια και έχετε και πτωχούς, χαμηλοσυνταξιούχους γονείς που δεν σας παραχώρησαν τουλάχιστον ένα σπιτάκι, σας περιμένει μαύρη ζωή.

Πιο ψύχραιμα, το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν υπάρχει όντως ο στόχος της σύγκλισης των μισθών με τα ευρωπαϊκά επίπεδα αποδοχών, και φυσικά δεν αναφερόμαστε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που εντάχθηκαν πρόσφατα στην ΕΕ. Εάν ισχύει αυτός ο στόχος, τότε εξυπακούεται ότι οι αυξήσεις πρέπει να είναι όχι μόνο άνω του πληθωρισμού αλλά και να υπερβαίνουν αυτές που παρέχονται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συστηματικά. Σημαντικό μέρος της ελληνικής κοινωνίας αντιμετωπίζει πρωτόγνωρα οικονομικά προβλήματα. Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα που βιώνει ο πολίτης. Ομολογώ ότι δεν έχω ψάξει για πληροφορίες σχετικά με το πώς ακριβώς καταρτίζεται ο δείκτης, αλλά έχω αμφιβολίες σχετικά με το πόσο καλά αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Ενδεικτικά, τον καφέ που πλήρωνα προ της εισαγωγής του ευρώ 600 - 800 δραχμές, σήμερα, στις ίδιες καφετέριες των πληρώνω από 3,30 έως 3,60 ευρώ, αύξηση μεταξύ 87% και 50% αντίστοιχα, περίπου, από το 2002, αντίστοιχες αυξήσεις υπάρχουν και σε άλλα προϊόντα.

Η ελληνική οικονομία έχει προβλήματα, αλλά αυτά είναι κυρίως δομικά και δεν αντιμετωπίζονται με την εξαθλίωση του εργατικού δυναμικού, εκτός εάν κάποιοι έχουν ως στόχο όχι τη σύγκλιση, αλλά την απόκλιση, και έχουν ως μοντέλο τις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Εάν αυτός είναι ο στόχος τους, ας το δηλώσουν ευθαρσώς. Δεν θέλω να μακρηγορήσω, αλλά μερικές φορές μοιάζει ειρωνικό να ακούς ορισμένα επιχειρηματικά στελέχη να επικαλούνται τις αρχές τις ελεύθερης οικονομίας και να αναθεματίζουν την ανάμιξη του κράτους στην αγορά, όποτε τους συμφέρει. Γιατί; Μα, πολύ απλά, οι περισσότερες μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις είναι μη ανταγωνιστικοί, βραδυκίνητοι, απαρχαιωμένοι οργανισμοί που βασίζονται στο διεφθαρμένο και διαπλεκόμενο κράτος για να επιβιώνουν και να εμφανίζουν κέρδη. Δηλαδή, το παίζουν μάγκες και με την τσέπη του φορολογουμένου! Εάν τις ενέτασσε κάποιος σε ένα περιβάλλον πραγματικά ελεύθερου ανταγωνισμού, αμφιβάλλω εάν θα άντεχαν περισσότερο από μία οικονομική χρήση. Έτσι έχουν μάθει να λειτουργούν, δεν έχουν καμία διάθεση να αλλάξουν και να απογαλακτιστούν και για αυτό ακούμε συνέχεια την καραμέλα της "στρατηγικής-εθνικής σημασίας επιχείρησης". Είμαι εναντίον της στήριξης των επιχειρήσεων από το κράτος με χρηματοδοτήσεις, είμαι υπέρ της διαμόρφωσης ενός ευνοϊκού οικονομικού περιβάλλοντος με λιγότερη γραφειοκρατία και διαφθορά. Παρεμπιπτόντως, πού είναι η επανίδρυση του κράτους οέο;

Δεν έχω επίσης καμία συμπάθεια για τα συνδικάτα και τις ηγεσίες τους. Στην καλύτερη περίπτωση, οι επικεφαλής τους πάσχουν από ιδεοληψίες και στη χειρότερη συναλλάσσονται με άλλους παράγοντες και προαλείφονται για πολιτικά αξιώματα. Σε κάθε περίπτωση, μας κρατούν αλυσοδεμένους σε απαρχαιωμένες δομές. Εκπροσωπούν επίσης συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων, πολλοί από τους οποίους το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η διατήρηση προνομίων που χρηματοδοτούνται από το σύνολο των φορολογουμένων. Όταν εργάζεσαι σε μια μικρή επιχείρηση των 15 - 20 ατόμων, ακούς τις απεργίες για ωράρια και υπερωρίες και σε πιάνουν τα γέλια. Για απεργία, αφήστε το, όταν βλέπεις ότι η μία ημέρα που μπορεί να μην δουλέψεις εξαιτίας ασθενείας έχει αντίκτυπο στην οικονομική υγεία της επιχείρησης όπου βγάζεις το ψωμί σου, δεν το διανοείσαι καν. Καλείσαι βέβαια μέσω της φορολογίας να επιδοτείς τα ταμεία εκείνων που έχουν "δέσει το γάιδαρό τους" και τις "εθνικής σημασίας επιχειρήσεις". Ωστόσο, έχουν δίκιο όταν υποστηρίζουν ότι το να ισχυρίζεται κάποιος ότι είναι δυνατόν ένας εργαζόμενος να ζει σήμερα με 600 ευρώ είναι εξοργιστικό. Το ποσό αυτό μπορεί να ήταν σεβαστό πριν από 3 χρόνια, σήμερα σημαίνει εξαθλίωση.

Συμπέρασμα, οι εργαζόμενοι βρίσκονται στα απόλυτα όριά τους. Οι επιχειρηματίες καλό θα είναι να σκέπτονται, και για το δικό τους καλό, σε ποια άκρα εξωθούν τα πράγματα. Η οικονομία, για να αναπτυχθεί απαιτεί δομικές αλλαγές που θα ευνοήσουν τον ανταγωνισμό και τις οποίες στην πραγματικότητα δεν επιθυμούν ούτε οι ίδιες οι μεγάλες επιχειρήσεις (μυστικό της οικονομίας: ξέρετε ποιος απεχθάνεται περισσότερο την ελεύθερη αγορά και ανταγωνισμό; Μα, φυσικά ο επιχειρηματίας, το ιδανικό κάθε επιχείρησης είναι το μονοπώλιο και, γιατί όχι, ένα κράτος που τη χρηματοδοτεί με τα λεφτά του φορολογουμένου, η ανταγωνιστική αγορά προκύπτει de facto, δεν είναι αποτέλεσμα επιθυμίας των επιχειρήσεων). Δεν ξέρω γιατί πρέπει να βλέπω θετικά ότι ο ΟΤΕ έχει κέρδη όταν το τίμημα είναι η χώρα να μένει ουραγός στην επικοινωνία και στη χρήση του Διαδικτύου, με συνέπειες για όλη την οικονομία. Δυστυχώς, στην Ελλάδα χάσαμε δεκαετίες εξελίξεων με τις εμμονές μας. Το επίτευγμά μας δεν είναι ότι φτιάξαμε μερικούς δρόμους, 2-3 γραμμές μετρό και το πανηγύρι των Ολυμπιακών Αγώνων που μας άφησε με άδειες τσέπες, αλλά ότι μας προσπέρασαν χώρες που ήταν πολύ πιο πίσω από εμάς και ότι, αν δεν αλλάξει κάτι, θα πρέπει να ετοιμαστούμε να φάμε σύντομα και άλλη σκόνη από κάτι χώρες ανατολικά της Αυστρίας. Κλείνω εδώ προς το παρόν, περισσότερα για οικονομικά θέματα σε άλλα post (εκτός εάν υπάρξει γενική κατακραυγή).

Τετάρτη, Μαρτίου 15, 2006

Λώρα


Έκλεισα τα αρχεία της εργασίας μου και έμεινα να κοιτάζω την οθόνη του υπολογιστή. Προσπαθούσα να σκεφτώ το επόμενο θέμα για post και το σκίτσο που θα το συνόδευε, όταν ένας συνδετήρας με κτύπησε στο πλάι του κεφαλιού. "Θα μπορούσες να μου βγάλεις κανένα μάτι" είπα με κάποιο τόνο παραίτησης, χωρίς να κοιτάξω. Ήμουν βέβαιος για το ποιος ήταν υπεύθυνος για αυτή την αγένεια. Εκείνη μίλησε χωρίς να δώσει σημασία στη διαμαρτυρία μου, "Να γράψεις για μένα!" Γύρισα και την κοίταξα "Θες να με πάρουν όλοι για τρελό;" Ήξερα ότι πήγαινα γυρεύοντας. "Γιατί; Τώρα σε έχουν για λογικό;" είπε με το περιπαιχτικό γελάκι της "Έπειτα, κανένας δεν θα σε πιστέψει, όλοι θα θεωρήσουν ότι γράφεις λογοτεχνική αδεία". Πέταξε με τα μικρά φτερά της από τη μικρή βιβλιοθήκη και προσγειώθηκε δίπλα στο πληκτρολόγιο.

Κυρίες και κύριοι, να σας συστήσω τη Λώρα, το ξωτικό ή τη νεράιδα, χρησιμοποιήστε όποιον όρο προτιμάτε. Τη γνώρισα για πρώτη φορά πριν από πέντε χρόνια περίπου, όταν εγκαταστάθηκα σε αυτό το σπίτι. Η εμπειρία ήταν αξιομνημόνευτη και αρκεί να αναφέρω ότι αρχικά με έκανε να πιστέψω ότι χρειαζόμουν εγκεφαλογράφημα, για να μην αναφέρω την απώλεια ενός κρυστάλλινου ποτηριού και μιας ποσότητας εξαιρετικού γαλλικού κονιάκ που, σας ορκίζομαι, δεν είχε βρέξει ακόμη τα χείλη μου.

Η Λώρα αρχικά έμενε περισσότερο στο σαλόνι, έχοντας μια δική της γωνία μέσα στο ντουλάπι μιας εκ των βιβλιοθηκών μου. Ωστόσο, από τότε που άρχισα να εργάζομαι στο σπίτι περνάει πλέον τον περισσότερο χρόνο της στο γραφείο και μου κρατάει συντροφιά όσο δουλεύω (λες και έχω επιλογή), προσπαθώντας συχνά, άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη επιτυχία να μου αποσπά την προσοχή (συνήθως όταν έχω πιεστικές προθεσμίες και μεγάλους όγκους εργασίας). Η αλήθεια είναι ότι ένας άλλος λόγος για τη μετεγκατάστασή της στο χώρο του γραφείου είναι και τα νέα ενδιαφέροντα που βρίσκει πλέον εδώ. Της αρέσει να παίζει με τους συνδετήρες, τα μολύβια, τις γομολάστιχες και άλλα χαρτικά, ενώ δεν παραλείπει να τραβάει συχνά το καλώδιο του ποντικιού, όταν το χρησιμοποιώ, κάτι που ορισμένες φορές έχει ως συνέπεια να μετακινώ αρχεία σε λάθος φάκελο ή να ψάχνω απεγνωσμένα το κουμπί "Άκυρο" για να αποφύγω τη διαγραφή λάθος αρχείων.

Πάντως, δεν μπορώ να πω ότι δεν τη συμπαθώ ή δεν βρίσκω ευχάριστη την παρουσία της, παρά το χαρακτήρα κακομαθημένης παιδίσκης (άουτς!) που τη διακρίνει. Έχουμε βρει λοιπόν ένα modus vivendi και ενίοτε περνάμε καλά. Πολλές φορές της αρέσει να βλέπει την τηλεόραση, την οποία εγώ ελάχιστα χρησιμοποιώ, αλλά με βάζει να την ανοίγω, εκδηλώνοντας μια προτίμηση για τις διαφημίσεις. Συχνά της κάνουν εντύπωση διάφορα προϊόντα τα οποία μου ζητά στη συνέχεια να αγοράσω από το σουπερμάρκετ (και να σκεφτείτε ότι ένας λόγος που δεν παντρεύτηκα ήταν για να αποφύγω τέτοιες καταστάσεις) και να της τα φέρω (χωρίς να έχουν κάποια χρησιμότητα για αυτήν πέραν της ικανοποίησης της περιέργειάς της).

Ξέχασα να αναφέρω το αγαπημένο της αστείο που κάνει όταν έχω επισκέπτες στο σπίτι, στους οποίους βέβαια είναι παντελώς αόρατη. Πολλές φορές λοιπόν συμβαίνει να κάθεται κάποιος απέναντί μου στον καναπέ, να μου μιλάει για κάποιο σοβαρό θέμα, και εκείνη να κάθεται ή να αιωρείται δίπλα του κάνοντας γκριμάτσες, παίρνοντας προκλητικές στάσεις ή μιμούμενη τις κινήσεις και την ομιλία του. Πολλές φορές βάζω τα δυνατά μου για να μη μειδιάσω ή να μην ξεσπάσω σε γέλια, κάτι που ενίοτε δεν περνάει απαρατήρητο, με δυσμενείς επιπτώσεις για την κοινωνική μου ζωή.

Ομολογώ ότι όταν βλέπω το μικρό κορμάκι της να αιωρείται με χάρη ή το έξυπνο μουτράκι της, δεν μπορώ παρά να της συγχωρήσω τα πάντα. Επιπλέον, με αποζημιώνει πλήρως όταν τη βλέπω στο μπαλκόνι να χορεύει τον νεραϊδένιο χορό της με μια πεταλούδα ή όταν μου διηγείται τις αρχαίες ιστορίες των ξωτικών, αφού πρώτα με ορκίσει ότι δεν θα τις μεταφέρω πουθενά. Ελπίζω πάντως, για χάρη αυτού του ιστολογίου, να την πείσω να μου δώσει την άδειά της για να σας μεταφέρω έστω μία από αυτές τις ιστορίες. Αυτό πάντως που με μαγεύει περισσότερο είναι το τραγούδι της, άλλοτε χαρούμενο, άλλοτε μελαγχολικό, για παλιές πόλεις και βασίλεια που δεν αναφέρει κανένα βιβλίο και δεν ζουν πια ούτε στους μύθους και τα παραμύθια των ανθρώπων. Κάνει τότε η φωνή της να μοιάζουν αυτοί οι κόσμοι λουσμένοι στο φως του ήλιου και αυτός ο κόσμος να μοιάζει θαμπός και αραιός σαν ατμός.

Νομίζω ότι τελικά η Λώρα έχει μια καθοριστική επίδραση στη ζωή μου. Δεν ξέρω πώς μπορείς να χαρακτηρίσεις αυτή την επίδραση, αλλά μια φορά ένας φίλος είπε ότι μοιάζω νεραϊδοπαρμένος. Μου χαμογελάει τώρα πίσω από την οθόνη. Νομίζω ότι αρκετά σας κούρασα. Το παραπάνω άτεχνο σκιτσάκι τής μοιάζει λίγο. Λυπάμαι, αλλά δεν φαίνεται στην ψηφιακή μηχανή.

Come away, O human child!
To the waters and the wild
With a faery, hand in hand,
For the world's more full of weeping than you can understand.(Από το ποίημα "The Stolen Child" του W. B. Yeats)

Σάββατο, Μαρτίου 11, 2006

Καλωσόρισες!!!

Μόλις έμαθα με μεγάλη χαρά ότι μια καλή μου φίλη άνοιξε το δικό της blog. Ξέρω ότι θα είναι κάτι το ιδιαίτερα ενδιαφέρον, τουλάχιστον.

Το blog της ονομάζεται ou ming και θα το βρείτε στη διεύθυνση http://ouming.blogspot.com/ (μπορείτε να επιλέξετε και το σχετικό link στη διπλανή στήλη).

Καλωσόρισες!!!

Πέμπτη, Μαρτίου 09, 2006

Γυναίκες



Μπήκα στο σαλόνι, να ψάξω κάτι στη βιβλιοθήκη. Καθώς έστρεψα το βλέμμα μου την είδα να με κοιτάει κάπως αυστηρά και κάπως επιτιμητικά από το κάδρο. "Τι είναι πάλι;" τη ρώτησα, συνηθισμένος στους σιωπηρούς διαλόγους μας. "Έπρεπε κάτι να είχες γράψει για εχθές" μου είπε. "Μα..." πήγα να ψελλίσω, αλλά αισθάνθηκα ότι πράγματι κάτι έπρεπε να είχα γράψει, γράφω λοιπόν σήμερα.

Επειδή κάθε ημέρα είναι "ημέρα της γυναίκας" (εναλλακτικός τρόπος για να πω ότι εχθές έπηξα στη δουλειά και δεν είχα χρόνο να γράψω), αφιερώνω αυτή την καταχώρηση του ιστολογίου μου στις γυναίκες, αλλά ιδιαίτερα στις γυναίκες που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης, στις γυναίκες που τις αγοράζουν και τις πωλούν σαν σφάγια, στις γυναίκες που υποφέρουν κλεισμένες σε διαμερίσματα-φυλακές μακριά από τις πατρίδες τους και υφίστανται τη συνεχή βία του άνδρα, στις γυναίκες στις οποίες αναφερόμαστε ελαφρά τη καρδία σε ανέκδοτα και σε αστεϊσμούς ως "οι Ουκρανές", "οι Ρωσίδες", "οι Μολδαβές", "οι μ....ρες".

Την αφιερώνω και στις γυναίκες που είχαν την τύχη να παντρευτούν "καλά παιδιά" που τις βιάζουν, τις κτυπούν και τους συμπεριφέρονται σαν να ήταν τα υποζύγιά τους. Την αφιερώνω στις γυναίκες που γυρίζουν κουκουλωμένες από την κορυφή ως τα νύχια, διότι η κοινωνία όπου ζουν πιστεύει ότι η φύση τους είναι ντροπή και η λαγνεία του άνδρα είναι δικό τους αμάρτημα.

Την αφιερώνω και στις γυναίκες που δεν είχαν ποτέ τη δυνατότητα να επιλέξουν αυτό που θα ήθελαν να είναι ή να εκφράσουν το ταλέντο τους, γιατί έπρεπε να εκπληρώσουν το ρόλο που άλλοι είχαν επιλέξει για αυτές. Την αφιερώνω και στις γυναίκες που υφίστανται το ανεπιθύμητο άγγιγμα στο λεωφορείο, τα πεινασμένα και χυδαία βλέμματα, τα χυδαία αστεία και την παρενόχληση στο χώρο της εργασίας.

Εξανίσταμαι όταν ακούω φράσεις του τύπου "μπορεί να μη σέβομαι τις γυναίκες, αλλά τις αγαπώ". Εξανίσταμαι διότι αντιλαμβάνομαι ότι αυτή η φράση συνήθως σημαίνει "αγαπώ να τις χρησιμοποιώ", "αγαπώ να τις έχω υπό την εξουσία μου", "αγαπώ να τις ελέγχω", "αγαπώ να τους ρίχνω μια φάπα για να τις συνετίσω", "αγαπώ να τους επιβάλλομαι... για το καλό τους".

Χαμογελώ με τη βλακεία αυτού που χαρακτηρίζει "πόρνη" μια γυναίκα που επιζητά την ηδονή, από τη στιγμή που αυτή η συμπεριφορά είναι η συμπεριφορά του πελάτη της πόρνης και όχι της πόρνης, που ασκεί το αρχαίο αυτό επάγγελμα για βιοπορισμό (ή για πλουτισμό, ανάλογα με το πόσο καλή είναι).

Φυσικά, δεν έχω ψευδαισθήσεις και δεν εξιδανικεύω καμία γυναίκα (τουλάχιστον εδώ, στην πράξη δυσκολεύομαι να μην εξιδανικεύσω μια ωραία γυναίκα, έχει και η ομορφιά τη δική της αξία). Ωστόσο, μια γυναίκα αξίζει να κρίνεται ως προς την αρετή της με τα ίδια σταθμά που κρίνεται και ένας άνδρας και αξίζει να έχει την ίδια ελευθερία στο να καθορίζει το μέλλον της και αξίζει να χαίρει τουλάχιστον του ίδιου σεβασμού.

Τελικά, οφείλω να ομολογήσω ότι αισθάνομαι ευτυχής που είμαι άνδρας, ευτυχής, διότι δεν ξέρω αν θα είχα ποτέ τη δύναμη να υπομείνω αυτά που πρέπει να υπομείνει μια γυναίκα.

Κυρίες μου, υποκλίνομαι.

Η εικονιζόμενη κυρία είναι μια ελαιογραφία μου του 1999. Παρά τις αδυναμίες τού έργου, είναι από τα αγαπημένα μου. Την έχω απέναντι από το σημείο που κάθομαι τα βράδια για να μου κρατάει συντροφιά.

Κυριακή, Μαρτίου 05, 2006

Χαρταετός


Την Καθαράν Δευτέραν προσεπάθησε να πετάξει χαρταετόν, πλην όμως ανεπιτυχώς.

Πέμπτη, Μαρτίου 02, 2006

Στο πάρκο




Έτρεχε συχνά στο πάρκο. Βοηθούσε τη φυσική του κατάσταση, αλλά τον έκανε να αισθάνεται και ψυχολογικά καλύτερα, μετά τις ατελείωτες ώρες καθισιού μπροστά σε μια οθόνη στο γραφείο. Ήταν ευδιάθετος εκείνο το απόγευμα και σε καλή φόρμα. Ο καιρός ήταν δροσερός και ένοιωθε σχεδόν να μην αγγίζει τη γη. Έτρεχε πλέον εδώ και δύο χρόνια και δεν ήταν πολλοί οι άλλοι δρομείς στο πάρκο που μπορούσαν να παραβγούν μαζί του.

Κόντευε να συμπληρώσει δύο γύρους της διαδρομής του, από τους έξι ή επτά που έτρεχε, όταν άκουσε πίσω του το γνώριμο ήχο του διασκελισμού κάποιου άλλου δρομέα. Δεν είχε κάνει γνωριμίες με άλλους δρομείς, καθώς προτιμούσε να τρέχει μόνος του, χαμένος στις σκέψεις του, σαν ένα είδος διαλογισμού. Πάντως, όταν άκουγε κάποιον να τρέχει από πίσω του, το έβλεπε σαν μια ευκαιρία να δοκιμάσει τις δυνάμεις του, διακριτικά πάντα, έτσι, ώστε να μην φαίνεται ότι ανταγωνίζεται κανέναν. Έκανε λοιπόν λίγο στην άκρη, αφήνοντας χώρο για προσπέραση, αλλά παράλληλα άρχισε να επιταχύνει σταδιακά το ρυθμό του.

Τα βήματα συνέχισαν να πλησιάζουν και εκείνος συνέχισε να επιταχύνει όλο και περισσότερο, χωρίς όμως κάποια ένδειξη, μέσω της ακοής, ότι είχε καταφέρει να αυξήσει την απόσταση που τον χώριζε από τον άλλο δρομέα. Ήξερε βέβαια ότι στο πάρκο έτρεχαν τακτικά δύο ή τρεις δρομείς που μάλλον ήταν αθλητές ή σίγουρα αθλούνταν πιο συστηματικά από τον ίδιο και που έμοιαζαν να ανήκουν σε άλλη κατηγορία. Ωστόσο, αυτό δεν τον πτοούσε ποτέ στο να εντείνει τις προσπάθειές του, όσο άντεχε. Έτσι έκανε και τώρα.

Πέρασε αρκετός χρόνος και πλησίαζε πλέον στα όριά του, έκανε σχεδόν σπριντ και άρχισε να αισθάνεται ενοχλήσεις. Καταλάβαινε ότι, εάν συνέχιζε με αυτόν το ρυθμό, θα αναγκαζόταν να σταματήσει το τρέξιμό του, κάτι που δεν ήθελε. Έκοψε λοιπόν λίγο ταχύτητα και περίμενε τον άλλο, την παρουσία του οποίου ένοιωθε πλέον ελάχιστα μέτρα πιο πίσω, να τον προσπεράσει. Έκανε ακόμη λίγο περισσότερο στην άκρη, καθώς έπαιρνε μια στροφή, όταν κάτι τον έκανε να ανατριχιάσει. Καθώς άλλαξε προσανατολισμό στρίβοντας, ο ήλιος που βασίλευε βρέθηκε πίσω του και είδε τη σκιά τού άλλου που έφτανε πλέον λίγο πιο μπροστά του. Δεν κατάλαβε ακριβώς τι ήταν αυτό που τον ενόχλησε, ίσως κάτι στο σχήμα αυτής της σκιάς ή στον τρόπο που κινούνταν. Αισθάνθηκε πάντως κάτι σαν μεταφυσικό τρόμο. Η διάθεσή του άλλαξε άρδην. Του δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι πλέον έτρεχε για τη ζωή του.

Επιστράτευσε όσες δυνάμεις είχε, ο ιδρώτας κυλούσε ποτάμι στο μέτωπό του και η καρδιά του παλλόταν με δύναμη, το σώμα του ηχούσε συναγερμό από παντού, αλλά ήταν αποφασισμένος να μην αφήσει να τον φτάσει ποτέ ο άλλος. Δεν τολμούσε να κοιτάξει πίσω, από φόβο, αλλά και για να μη χάσει χρόνο. Οι προσπάθειές του φάνηκαν να έχουν κάποιο αποτέλεσμα, αλλά μόνο στο ρυθμό με τον οποίο μειωνόταν η απόσταση. Εκεί που πριν ήταν βέβαιος ότι ο άλλος θα τον προσπερνούσε σε λίγα δευτερόλεπτα, τώρα ίσως να χρειαζόταν περισσότερος χρόνος. Πάλι όμως, το παιχνίδι έμοιαζε χαμένο. Πονούσε πλέον παντού και κάθε βήμα σήμαινε ακόμη περισσότερο πόνο. Στο πρόσωπό του είχε ζωγραφιστεί η απόγνωση. Τουλάχιστον, σε λίγο θα έβγαινε από τα σχεδόν άδεια μονοπάτια και θα έμπαινε πάλι στις μεγάλες, πολυσύχναστες διαδρομές του πάρκου. Εκεί μόνο να έφτανε και θα σταματούσε.

Ο άλλος δεν ήταν πλέον περισσότερο από ένα βήμα πίσω του. Το μόνο που του έδινε κουράγιο ήταν η γνώση ότι πίσω από την επόμενη στροφή ήταν η πολυσύχναστη διαδρομή περιπάτου, με τις περιπολίες των αστυνομικών και τις οικογένειες με τα καρότσια και τα παιδιά, με τα χαρούμενα γέλια τους και τα πολύχρωμα μπαλόνια. Ο στόχος του ήταν πλέον μόνο να φτάσει μέχρι εκεί, να σωριαστεί σε ένα παγκάκι και ας γινόταν ότι ήθελε. Ήταν πολύ κοντά πλέον. Τη στιγμή όμως που ετοιμαζόταν να αντικρίσει τον πολυπόθητο στόχο του, τη στιγμή που έπαιρνε τη στροφή, αισθάνθηκε ένα απότομο ρεύμα αέρα από πίσω του και τα βήματα, η σκιά, όλες οι ενδείξεις της παρουσίας του άλλου, χάθηκαν στο πουθενά.

Δεν ήταν σε θέση να σκεφτεί τίποτα, ακούμπησε σε ένα φανοστάτη και έπαιρνε βαθιές ανάσες σφίγγοντας το στήθος του. Όταν κατάφερε να σηκώσει το βλέμμα του, είδε ένα ασθενοφόρο, ένα περιπολικό και μια ομάδα ανθρώπων να σκύβουν πάνω από κάποιον που ήταν πεσμένος λίγο πιο πέρα. Καθώς ανακτούσε τις δυνάμεις του, άκουσε να λένε ότι μάλλον κάποιος άστεγος είχε αφήσει εκεί την τελευταία του πνοή. Κάποιος πιτσιρικάς κοίταξε προς το μέρος του και δείχνοντάς τον αστειεύτηκε στον νοσοκόμο, "ρε δεν τον μαζεύετε και αυτόν;". Μέσα στη ζάλη του, του φάνηκε ότι άκουσε και μια άλλη φωνή από το πλήθος ή ίσως μόνο μέσα στο κεφάλι του, "Δεν ήταν για σένα αυτή τη φορά, θα ξανασυναντηθούμε".