Ξυπνάς τον οικονομολόγο μέσα μου

Αποφάσισα αυτή τη φορά να ασχοληθώ με ένα "πεζό" θέμα. Παρά το γεγονός ότι τυγχάνω υποστηρικτής της ελεύθερης οικονομίας, και παρά το ότι πολλές φορές συντάσσομαι με απόψεις περί οικονομίας που προσεγγίζουν αυτές του Μάνου και του Ανδριανόπουλου, μου προξένησαν αλγεινή εντύπωση οι δηλώσεις του προέδρου του ΣΕΒ περί γενναιόδωρων αυξήσεων ύψους 2,8% και ότι δεν είναι δυνατόν οι μισθοί στην Ελλάδα να συνεχίσουν να αυξάνονται με ποσοστά υψηλότερα κατά 50% σε σύγκριση με την Ευρώπη.

Πρόσφατα, μου μετέφεραν ένα περιστατικό που απεικονίζει πολύ καλά την ελληνική πραγματικότητα. Γαλλίδα, η οποία έχει εγκατασταθεί πρόσφατα μαζί με τον επίσης Γάλλο σύζυγό της στην Ελλάδα, καθώς αμφότεροι τυγχάνουν λάτρεις της χώρας (του αρχαίου πολιτισμού και του φυσικού κάλους της, ή ό,τι έχει απομείνει από αυτά), αναζητούσε εργασία σε μεγάλη εταιρεία. Όταν πληροφορήθηκε τις προσφερόμενες αποδοχές για τη θέση, εξομολογήθηκε με απελπισία στον υπεύθυνο ότι τις βρίσκει εξαιρετικά χαμηλές και ότι έχει διαπιστώσει πλέον ότι οι μισθοί στην Ελλάδα αντιστοιχούν περίπου στο 1/3 των μισθών της Γαλλίας, με το εδώ κόστος ζωής να υπερβαίνει αυτό της Γαλλίας. Συνέχισε λέγοντας ότι με το σύζυγό της σκέπτονται πλέον σοβαρά να επιστρέψουν στη Γαλλία και ότι ο μόνος λόγος που επιμένουν είναι για να μην παραδεχθούν τόσο γρήγορα την αποτυχία τους.

Νομίζω ότι υπό αυτές τις συνθήκες, και με τον πληθωρισμό του προηγούμενου έτους στο 3,5%, επισήμως, δηλώσεις όπως αυτές του προέδρου του ΣΕΒ αποτελούν προσβολή για τη νοημοσύνη των αποδεκτών τους, συνιστούν πρόκληση και μάλλον εντάσσονται αποκλειστικά στις σκοπιμότητες των διαπραγματεύσεων, καθώς δεν μπορώ να πιστέψω ότι μπορεί να υπάρχει τόση αφέλεια σε τόσο υψηλές θέσεις. Οι αποδοχές στην Ελλάδα είναι ελληνικές, αλλά οι τιμές είναι ευρωπαϊκές και πολλές φορές υψηλότερες και από αυτές. Σε πολλές περιπτώσεις, το ελληνικό νοικοκυριό για να αντεπεξέλθει βασίζεται στους στενούς οικονομικούς δεσμούς της οικογένειας, με τους γονείς να στηρίζουν συνηθέστερα τα παιδιά ή, αν ατυχώς οι γονείς είναι χαμηλοσυνταξιούχοι, να βασίζονται αυτοί στη στήριξη των παιδιών τους. Ακούσαμε πρόσφατα και την εκπληκτική, ηθικοπλαστικού περιεχομένου δήλωση από κυβερνητικό στέλεχος, σχετικά με τις χαμηλές συντάξεις, περί υποχρέωσης των παιδιών να στηρίζουν τους γονείς τους, όπως κάνει και ο ίδιος. Συμπέρασμα, αν τυγχάνετε μισθωτός, με οικογένεια και έχετε και πτωχούς, χαμηλοσυνταξιούχους γονείς που δεν σας παραχώρησαν τουλάχιστον ένα σπιτάκι, σας περιμένει μαύρη ζωή.

Πιο ψύχραιμα, το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν υπάρχει όντως ο στόχος της σύγκλισης των μισθών με τα ευρωπαϊκά επίπεδα αποδοχών, και φυσικά δεν αναφερόμαστε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που εντάχθηκαν πρόσφατα στην ΕΕ. Εάν ισχύει αυτός ο στόχος, τότε εξυπακούεται ότι οι αυξήσεις πρέπει να είναι όχι μόνο άνω του πληθωρισμού αλλά και να υπερβαίνουν αυτές που παρέχονται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συστηματικά. Σημαντικό μέρος της ελληνικής κοινωνίας αντιμετωπίζει πρωτόγνωρα οικονομικά προβλήματα. Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα που βιώνει ο πολίτης. Ομολογώ ότι δεν έχω ψάξει για πληροφορίες σχετικά με το πώς ακριβώς καταρτίζεται ο δείκτης, αλλά έχω αμφιβολίες σχετικά με το πόσο καλά αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Ενδεικτικά, τον καφέ που πλήρωνα προ της εισαγωγής του ευρώ 600 - 800 δραχμές, σήμερα, στις ίδιες καφετέριες των πληρώνω από 3,30 έως 3,60 ευρώ, αύξηση μεταξύ 87% και 50% αντίστοιχα, περίπου, από το 2002, αντίστοιχες αυξήσεις υπάρχουν και σε άλλα προϊόντα.

Η ελληνική οικονομία έχει προβλήματα, αλλά αυτά είναι κυρίως δομικά και δεν αντιμετωπίζονται με την εξαθλίωση του εργατικού δυναμικού, εκτός εάν κάποιοι έχουν ως στόχο όχι τη σύγκλιση, αλλά την απόκλιση, και έχουν ως μοντέλο τις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Εάν αυτός είναι ο στόχος τους, ας το δηλώσουν ευθαρσώς. Δεν θέλω να μακρηγορήσω, αλλά μερικές φορές μοιάζει ειρωνικό να ακούς ορισμένα επιχειρηματικά στελέχη να επικαλούνται τις αρχές τις ελεύθερης οικονομίας και να αναθεματίζουν την ανάμιξη του κράτους στην αγορά, όποτε τους συμφέρει. Γιατί; Μα, πολύ απλά, οι περισσότερες μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις είναι μη ανταγωνιστικοί, βραδυκίνητοι, απαρχαιωμένοι οργανισμοί που βασίζονται στο διεφθαρμένο και διαπλεκόμενο κράτος για να επιβιώνουν και να εμφανίζουν κέρδη. Δηλαδή, το παίζουν μάγκες και με την τσέπη του φορολογουμένου! Εάν τις ενέτασσε κάποιος σε ένα περιβάλλον πραγματικά ελεύθερου ανταγωνισμού, αμφιβάλλω εάν θα άντεχαν περισσότερο από μία οικονομική χρήση. Έτσι έχουν μάθει να λειτουργούν, δεν έχουν καμία διάθεση να αλλάξουν και να απογαλακτιστούν και για αυτό ακούμε συνέχεια την καραμέλα της "στρατηγικής-εθνικής σημασίας επιχείρησης". Είμαι εναντίον της στήριξης των επιχειρήσεων από το κράτος με χρηματοδοτήσεις, είμαι υπέρ της διαμόρφωσης ενός ευνοϊκού οικονομικού περιβάλλοντος με λιγότερη γραφειοκρατία και διαφθορά. Παρεμπιπτόντως, πού είναι η επανίδρυση του κράτους οέο;

Δεν έχω επίσης καμία συμπάθεια για τα συνδικάτα και τις ηγεσίες τους. Στην καλύτερη περίπτωση, οι επικεφαλής τους πάσχουν από ιδεοληψίες και στη χειρότερη συναλλάσσονται με άλλους παράγοντες και προαλείφονται για πολιτικά αξιώματα. Σε κάθε περίπτωση, μας κρατούν αλυσοδεμένους σε απαρχαιωμένες δομές. Εκπροσωπούν επίσης συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων, πολλοί από τους οποίους το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η διατήρηση προνομίων που χρηματοδοτούνται από το σύνολο των φορολογουμένων. Όταν εργάζεσαι σε μια μικρή επιχείρηση των 15 - 20 ατόμων, ακούς τις απεργίες για ωράρια και υπερωρίες και σε πιάνουν τα γέλια. Για απεργία, αφήστε το, όταν βλέπεις ότι η μία ημέρα που μπορεί να μην δουλέψεις εξαιτίας ασθενείας έχει αντίκτυπο στην οικονομική υγεία της επιχείρησης όπου βγάζεις το ψωμί σου, δεν το διανοείσαι καν. Καλείσαι βέβαια μέσω της φορολογίας να επιδοτείς τα ταμεία εκείνων που έχουν "δέσει το γάιδαρό τους" και τις "εθνικής σημασίας επιχειρήσεις". Ωστόσο, έχουν δίκιο όταν υποστηρίζουν ότι το να ισχυρίζεται κάποιος ότι είναι δυνατόν ένας εργαζόμενος να ζει σήμερα με 600 ευρώ είναι εξοργιστικό. Το ποσό αυτό μπορεί να ήταν σεβαστό πριν από 3 χρόνια, σήμερα σημαίνει εξαθλίωση.

Συμπέρασμα, οι εργαζόμενοι βρίσκονται στα απόλυτα όριά τους. Οι επιχειρηματίες καλό θα είναι να σκέπτονται, και για το δικό τους καλό, σε ποια άκρα εξωθούν τα πράγματα. Η οικονομία, για να αναπτυχθεί απαιτεί δομικές αλλαγές που θα ευνοήσουν τον ανταγωνισμό και τις οποίες στην πραγματικότητα δεν επιθυμούν ούτε οι ίδιες οι μεγάλες επιχειρήσεις (μυστικό της οικονομίας: ξέρετε ποιος απεχθάνεται περισσότερο την ελεύθερη αγορά και ανταγωνισμό; Μα, φυσικά ο επιχειρηματίας, το ιδανικό κάθε επιχείρησης είναι το μονοπώλιο και, γιατί όχι, ένα κράτος που τη χρηματοδοτεί με τα λεφτά του φορολογουμένου, η ανταγωνιστική αγορά προκύπτει de facto, δεν είναι αποτέλεσμα επιθυμίας των επιχειρήσεων). Δεν ξέρω γιατί πρέπει να βλέπω θετικά ότι ο ΟΤΕ έχει κέρδη όταν το τίμημα είναι η χώρα να μένει ουραγός στην επικοινωνία και στη χρήση του Διαδικτύου, με συνέπειες για όλη την οικονομία. Δυστυχώς, στην Ελλάδα χάσαμε δεκαετίες εξελίξεων με τις εμμονές μας. Το επίτευγμά μας δεν είναι ότι φτιάξαμε μερικούς δρόμους, 2-3 γραμμές μετρό και το πανηγύρι των Ολυμπιακών Αγώνων που μας άφησε με άδειες τσέπες, αλλά ότι μας προσπέρασαν χώρες που ήταν πολύ πιο πίσω από εμάς και ότι, αν δεν αλλάξει κάτι, θα πρέπει να ετοιμαστούμε να φάμε σύντομα και άλλη σκόνη από κάτι χώρες ανατολικά της Αυστρίας. Κλείνω εδώ προς το παρόν, περισσότερα για οικονομικά θέματα σε άλλα post (εκτός εάν υπάρξει γενική κατακραυγή).