Καραγκιοζιλίκια

Τα παρακάτω τα γράφω με αφορμή άρθρο που διάβασα στο in.gr, εδώ, και το οποίο πραγματικά με άφησε άναυδο με το επίπεδο της επιχειρηματολογίας του (προς τα κάτω).

.

Μπορεί για πολλούς από εμάς το όνομά του να είναι απλώς μια βρισιά, πολλοί τον περιφρονούν θεωρώντας ότι ενσωματώνει όλα τα αρνητικά της φυλής, πολλοί μπορεί να θυμούνται νοσταλγικά κάποιες παραστάσεις του που είχαν δει μικροί, ζωντανά ή στην τηλεόραση (ποιος συνομήλικός μου δεν θυμάται τις παραστάσεις του Σπαθάρη που πρόβαλε η κρατική τηλεόραση;), κάποιοι τον εκτιμούν ως τέχνη και ως μέρος της παράδοσής μας, όταν όμως η UNESCO του αναγνωρίζει την τουρκική υπηκοότητα/καταγωγή του (εδώ), ακόμη και οι πιο σφοδροί επικριτές και αντίπαλοί του γίνονται… Τούρκοι! Είμαστε Έλληνες και εμείς δημιουργήσαμε το σύνολο του ανθρώπινου πολιτισμού. Πώς είναι δυνατόν να αναγνωρίσουμε ότι, οι φωτοδότες των πάντων, πήραμε ένα πολιτιστικό αγαθό από κάποιον άλλο, και μάλιστα όχι οποιονδήποτε άλλο, αλλά από τον Τούρκο; Από εμάς οι άλλοι λαοί μόνο παίρνουν, μόνο «κλέβουν», είναι δυνατόν να πήραμε εμείς κάτι που ανήκει σε άλλο λαό;

.

Δυστυχώς για τους υπέρμαχους της φυλετικής του καθαρότητας, η ιστορία του Καραγκιόζη είναι πολύ πρόσφατη για να επιδέχεται αμφισβητήσεις, ταχυδακτυλουργίες και ακροβατικά. Ο Καραγκιόζης εμφανίζεται στην Ελλάδα μόλις τον 19ο αιώνα. Το θέατρο σκιών γεννήθηκε, σύμφωνα με όλα τα στοιχεία που υπάρχουν, στην Άπω Ανατολή. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αναφορές σε παραστάσεις Καραγκιόζη και Χατζηαβάτη, των ηρώων που έφεραν αυτά τα ονόματα και όχι απλώς οποιουδήποτε θεάτρου σκιών, υπάρχουν από τον 16ο αιώνα, ενώ πηγές τοποθετούν τις πρώτες παραστάσεις στα τέλη του μεσαίωνα (14ο – 15ο αιώνα). Ως πρότυπα των ηρώων αναφέρονται δύο ομώνυμοι εργάτες του 14ου αιώνα που εκτελέστηκαν επειδή καθυστερούσαν με τα καλαμπούρια τους την ανέγερση ενός τζαμιού. Όπως και να έχει, ο Καραγκιόζης περνάει στην Αίγυπτο μετά την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς και αργότερα διαδίδεται και στην Ελλάδα και σε άλλες βαλκανικές χώρες.

.

Είναι ντροπή να το παραδεχτούμε αυτό; Μας μειώνει αυτό; Κάνει αυτή η παραδοχή τον Καραγκιόζη, όπως τον υιοθετήσαμε και τον προσαρμόσαμε στο δικό μας χώρο και από δικούς μας δημιουργούς, λιγότερο «δικό μας»;

.

Ο πολιτισμός δεν έχει σύνορα, οι ιδέες και τα πολιτιστικά αγαθά δεν έχουν διαβατήριο. Σήμερα κάτι γεννιέται εκεί, αύριο εξάγεται κάπου αλλού όπου εμπλουτίζεται και ενδεχομένως επηρεάζει και ανατροφοδοτεί την αρχική ιδέα πίσω στον τόπο καταγωγής του και εξαπλώνεται περαιτέρω. Ο πολιτισμένος άνθρωπος αναγνωρίζει τα στοιχεία που υπάρχουν για την καταγωγή και την ιστορική διαδρομή ενός πολιτιστικού αγαθού με επίγνωση των ορίων που έχει αυτή η μελέτη και του γεγονότος ότι αυτή δεν μειώνει τα δικαιώματα οποιουδήποτε έχει γίνει κάτοχος/συνεχιστής/υπηρέτης του πολιτιστικού αγαθού, σε όποιο μέρος του κόσμου και αν βρίσκεται. Από εκεί και πέρα, το πάθος για τα εθνικά τρέιντμαρκ και κοπιράιτ άλλες σκοπιμότητες υπηρετεί που δεν έχουν και πολλά να κάνουν με τον πολιτισμό, κάθε άλλο μάλλον.

.

Γιατί λοιπόν τόσες στρεβλώσεις, τόσα λογικά σφάλματα και άλματα σε αυτό το άρθρο; Για όσους έχουν υπομονή, θα κάνω τώρα μια σημείο προς σημείο κριτική της επιχειρηματολογίας που παρατίθεται σε αυτό και που θεωρώ ότι δεν έχει πολλά να ζηλέψει από επιχειρηματολογίες ορισμένων ζηλωτών κατοίκων γειτονικών λαών που προσπαθούν, π.χ. να αποδείξουν με το στανιό ότι ο Όμηρος ήταν ο μεγάλος αρχαιότουρκος συγγραφέας Ομάρ!

.

Στην πρώτη παράγραφο, αφού ο συγγραφέας ξεκινάει παραδεχόμενος ότι το θέατρο σκιών εμφανίστηκε στον ελλαδικό χώρο τον 19ο αιώνα, ότι ο Καραγκιόζης και ο Χατζηαβάτης είναι υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (και επειδή υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν και οι Έλληνες και άλλοι λαοί, καλό θα ήταν να μην ξεχνάμε ότι ήταν μουσουλμάνοι και κομμάτι του τουρκικού φολκλόρ), αναρωτιέται αν η τουρκική υπηκοότητα του Καραγκιόζη δικαιολογεί την απόφαση της UNESCO. Η δική μου άποψη είναι ότι την δικαιολογεί στο βαθμό που εμείς ζητάμε κατοχύρωση δικών μας πολιτιστικών αγαθών, ελληνικής υπηκοότητας, και στον όποιο βαθμό έχει κάποια λογική το να αποδίδουμε υπηκοότητα ή να εκδίδουμε διαβατήριο στα πολιτιστικά αγαθά.

.

Στη δεύτερη παράγραφο ο συγγραφέας αναγνωρίζει ως καταγωγή του θεάτρου σκιών την Άπω Ανατολή και αναφέρει ότι, έτσι, «θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι το θέατρο σκιών ανήκει στην Ταϊλάνδη ή την Ινδονησία.» Ωπ! Κίτρινη κάρτα! Η απόφαση της UNESCO δεν αφορά στο θέατρο σκιών γενικά, αλλά στον Καραγκιόζη. Το θέατρο σκιών ήλθε από την Άπω Ανατολή, ο Καραγκιόζης όχι. Είναι γνωστή ρητορική τακτική η μετατόπιση του θέματος μιας συζήτησης παραδίπλα, εκεί που μπορεί να μας βολεύει, αλλά σίγουρα δεν υπηρετεί την αλήθεια.

.

Ωστόσο, μετά ακολουθεί νέο άλμα που πραγματικά εντυπωσιάζει, όταν γίνεται από υποψήφιο διδάκτορα: «Τότε όμως το θέατρο γενικότερα είναι ελληνικό, αφού πρωτοξεκίνησε στην αρχαία Ελλάδα και επηρέασε μετέπειτα όλους τους δυτικούς συγγραφείς όπως τον Ρακίνα (Φαίδρα), τον Κορνέιγ (Οιδίποδας) ή τον Ανουίγ (Αντιγόνη). Με την ίδια σκεπτική ο κινηματογράφος είναι γαλλικός αφού οι αδελφοί Lumière υπήρξαν οι εφευρέτες της 7ης Τέχνης. Τέτοια συμπεράσματα υπεργενικεύουν και προκαλούν σύγχυση.» Εδώ πρέπει ο διαιτητής να αρχίσει να μετράει κάρτες. Αρχίζουμε επισημαίνοντας τη σύγχυση του περιεχομένου των όρων θέατρο και θέατρο σκιών. Το θέατρο σκιών, παρά το γεγονός ότι περιέχει τον όρο «θέατρο» δεν αποτελεί απλό υποσύνολο της έννοιας. Πρόκειται για μια εξολοκλήρου διαφορετική τέχνη που ο συντάκτης του άρθρου παραδέχεται ότι έλκει την καταγωγή της από την Άπω Ανατολή, εκτός αν θεωρεί ότι ο Ευριπίδης ή έστω ο Αριστοφάνης είναι η πηγή της έμπνευση του θεάτρου σκιών της Άπω Ανατολής ή ακόμη, του Καμπούκι ή του Νο. Εγώ θα το πάρω στα σοβαρά αυτό και θα πω ότι τότε θα πρέπει να τεκμηριώσει τη διαδρομή και τα στάδια που ακολούθησε το αρχαίο θέατρο για να γίνει θέατρο σκιών στην Ινδονησία και τελικά να επιστρέψει ως Καραγκιόζης… Όσο για τον Ρακίνα, τον Κορνέιγ, τον Ανουίγ ή τον οποιοδήποτε άλλο μεγάλο συγγραφέα, δεν θεωρώ εύστοχο το παράδειγμα και εξηγούμαι με μια αναλογία που θεωρώ σχετικότερη: Αν ζωγραφίσω ένα κόμικ με ανθρωπόμορφα ζωάκια που έχουν διάφορες περιπέτειες, μπορεί κάποιος να πει ότι επηρεάστηκα από τον Ντίσνεϊ, αλλά ίσως όχι ότι τον αντέγραψα ή τον μιμήθηκα, αν είμαι αρκετά δημιουργικός, αλλά αν σκιτσάρω ένα ανθρωπόμορφο ποντίκι που μοιάζει με τον Μίκυ Μάους και το ονομάσω Μίκη Μαουσίδη και πω ότι έχει και μια φίλη που τη λένε Μίνη, δεν νομίζω ότι έχω το δικαίωμα μετά από κάποιες δεκαετίες να αρνούμαι την επιρροή» και πολύ περισσότερο να απαιτήσω ο Μίκυ Μάους να μην αναγνωριστεί ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς των ΗΠΑ – το πιθανότερο βέβαια είναι ότι στην εποχή μας αν τολμήσεις να κάνεις κάτι τέτοιο θα φας μια μηνυσάρα από εδώ ίσαμε εκεί και θα σε κυνηγάνε για αποζημιώσεις πρόστιμα και τα σχετικά. Το σκεπτικό με τους Λουμιέρ δεν μπορώ να το κατανοήσω, με ξεπερνά και σαν επιχειρηματολογία μου φαίνεται κάπως έτσι: Αν είναι να λες ότι ο Μίκυ Μάους είναι αμερικανικό πολιτιστικό προϊόν, πες καλύτερα ότι είναι γαλλικό, επειδή ένας Γάλλος εφηύρε τον τρόπο κινηματογραφικής προβολής. Κάπως μακριά δεν πάει αυτό; Ούτε υπεργενίκευση λοιπόν, ούτε σύγχυση υφίσταται. Υπεργενίκευση κάνει η συντάκτης του άρθρου, ο οποίος ποντάρει στη σύγχυση του αναγνώστη, αν ο ίδιος δεν βρίσκεται σε σύγχυση, χαμένος στο χάος της επιχειρηματολογίας του.

.

Συνεχίζει μετά ο συντάκτης με μια μεγαλόψυχη παραδοχή «το ελληνικό θέατρο σκιών επηρεάστηκε από τον Τούρκο Karagoz, (Karagioz ή Karageuz). Με την είσοδό του όμως στην Ελλάδα πήρε τη δική του μορφή και ένα πρωτότυπο χρώμα που δεν μοιάζει με τίποτα με τον τουρκικό Καραγκιόζη που κρατάει έναν καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα μιας και το θέαμα αυτό παρουσιαζόταν πριν ή μετά την προσευχή του μουεζίνη στο τζαμί.» Εδώ ο συντάκτης δεν ξέρω αν παραπλανά ηθελημένα, αλλά δεν μεταφέρει την πραγματικότητα, ιδίως μιλώντας για «καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα».

.

Ξεκινάμε:

1. Δεν επηρεάστηκε απλώς, προήλθε από τον Τουρκικό Καραγκιόζη και δεν διαφοροποιήθηκε και τόσο πολύ, έχει σαφή ιστορική πορεία, έχει το ίδιο όνομα, περίπου την ίδια εμφάνιση, την ίδια συμπεριφορά και χαρακτήρα, την ίδια αλληλεπίδραση με τον φίλο του τον Χατζηαβάτη (αντίθεση λαϊκού/ καταφερτζή τύπου με πιο μορφωμένο, αλλά και πιο αφελή χαρακτήρα). Το ότι κατά τη μεταφορά του στην Ελλάδα άλλαξε, προσαρμόστηκε κ.λπ. δεν το αμφισβητεί κάποιος, αλλά δεν νομίζω ότι εξελίχθηκε σε βαθμό που να καταργεί τη άμεση σχέση με τον Τούρκο συνονόματό του. Διάβολε, από τη μικρή έρευνά μου διαπιστώνω κάποιες αντιστοιχίες ακόμη και σε δευτερεύοντες χαρακτήρες! Για παράδειγμα, ο εκκεντρικός νάνος (μήπως Μορφονιός;), ο Εβραίος, διάφοροι άλλοι στερεοτυπικοί εθνικοί χαρακτήρες, όπως και στον δικό μας Καραγκιόζη (στον Τούρκο Καραγκιόζη υπάρχει και ένας γιατρός Έλληνας). Ακόμη και η δομή κάθε παράστασης, όπως βλέπω να περιγράφεται, είναι ίδια. Διάλογος Καραγκιόζη Χατζηαβάτη – πλοκή – κατάληξη.

2. Στον Τούρκο Καραγκιόζη μπορεί να γίνονται κάποιες θρησκευτικές αναφορές (μια μικρή προσευχή από τον Χατζηαβάτη στην αρχή), αλλά αυτές είναι ενταγμένες στο γενικό πλαίσιο της εποχή και με άκρα βεβαιότητα δεν καθιστούν τον Τούρκο Καραγκιόζη θρησκευτικό θέαμα, εκτός αν θρησκευτικό θέαμα είναι και μια παράσταση Καραγκιόζη σε ένα πανηγύρι θρησκευτικής εορτής στην Ελλάδα. Κάθε άλλο. Παραστάσεις παίζονταν κατά το Ραμαζάνι, αλλά επρόκειτο για ενήλικη διασκέδαση και όχι για θρησκευτικό δρώμενο (προσπαθώ να συλλάβω τον «θρησκευτικό χαρακτήρα» του εθισμένου στο όπιο Kanbur ή του μπεκρή Tuzsuz Deli Bekir, δύο από τις φιγούρες). Όταν αργότερα ο Καραγκιόζης στην Τουρκία άρχισε να παρουσιάζεται σε παιδικό κοινό, χρειάστηκε να αποστειρωθεί από διάφορα στοιχεία και βωμολοχίες. Προφανώς ήταν μια θρησκευτική κοινωνία, προφανώς δεν θα μπορούσε να υπάρχει δημόσιο θέαμα που να ανταγωνίζεται την προσευχή, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να μιλάμε για θέαμα θρησκευτικού χαρακτήρα. Οι βωμολοχίες του Τούρκου Καραγκιόζη τον διαφοροποιούν πολύ περισσότερο από τον Έλληνα Καραγκιόζη, παρά ο θρησκευτικός του χαρακτήρας, αν ο συντάκτης ήθελε να εντοπίσει διαφορές.

.

Συνεχίζει ο Συντάκτης: «Αν ο Καραγκιόζης είναι Τούρκος, τότε και ο Αιγύπτιος Aragoz είναι Τούρκος όπως επίσης ο Σέρβος και ο Βούλγαρος συγγενής του.» Σαφέστατα έχουν τουρκική καταγωγή. Η πρώτη παράσταση στην Αίγυπτο μαρτυρείται μετά την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς! Στον ελλαδικό χώρο, βλέπω να μαρτυρείται ότι η πρώτη παράσταση Καραγκιόζη ή Karagöz έγινε στα Ιωάννινα το 1809 στα Τουρκικά (παρακολούθησε και ο Λόρδος Βύρων) και αργότερα, στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα εμφανίζεται η ελληνική εκδοχή, ανάλογη διαδρομή φαντάζομαι για όλα τα Βαλκάνια.

.

«Ο Καραγκιόζης δεν είναι σε καμία περίπτωση τουρκικός. Άλλωστε όταν εμφανίστηκε στον ελλαδικό χώρο, η Ελλάδα ήταν ήδη κράτος ανεξάρτητο.» Για αυτό τώρα τι να πούμε; Όταν ο Μίκυ Μάους εμφανίστηκε στην Ελλάδα, η Ελλάδα ήταν ήδη κράτος ανεξάρτητο… Σημαίνει τίποτα αυτή η φράση; Ανεξάρτητα κράτη δεν δέχονται πολιτιστικές επιδράσεις; Δεν εισάγουν πολιτιστικές δημιουργίες άλλων λαών; Θα δεχόμασταν να υποστηρίξουν κάτι αντίστοιχο λαοί που δέχονται τις δικές μας πολιτιστικές επιδράσεις, για δικά μας στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς ή σύμβολα; Από πού προκύπτει ότι «Ο Καραγκιόζης δεν είναι σε καμία περίπτωση τουρκικός»; Εμφανίστηκε από το μηδέν ο Καραγκιόζης στην Ελλάδα; Δεν προϋπήρχε τίποτα; Απλώς εμφανίστηκε από το μηδέν ένας Καραγκιόζης και ένας Χατζηαβάτης στον Ελλαδικό χώρο και δέχτηκε κάποιες «επιρροές» από έναν τυχαίο Καραγκιόζη και Χατζηαβάτη που υπήρχαν εδώ και μερικούς αιώνες στην Οθωμανική επικράτεια; Είναι αυτό ορθό επιστημονικό συμπέρασμα με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία;

.

Σε αυτό το σημείο, λίγο πριν από τέλος, το πράγμα ξεφεύγει τελείως:

«Μην ξεχνάμε επίσης ότι Καραγκιόζης σημαίνει Μαυρομάτης, υποκοριστικό που είχαν δώσει στο μεγάλο Αίσωπο. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το θέατρο σκιών έχει επηρεαστεί επίσης από τις αρχαίες ελληνικές κωμωδίες, συγκρίνοντας τον Καραγκιόζη με τους αριστοφανικούς σκλάβους.»

Καραγκιόζης ήταν το υποκοριστικό του Αισώπου; Μήπως δηλαδή έχουν δίκιο κάποιοι Τούρκοι γραφικοί που περιμένουν τους δικούς τους αντίστοιχους Ελ να λένε ότι οι μεγάλοι αρχαίοι συγγραφείς, φιλόσοφοι κ.λπ. ήταν δικοί τους; Η συνέχεια είναι χειρότερη διότι φανερώνει αδυναμία λογικής σκέψης. Το να λες ότι βρίσκεις αναλογίες μεταξύ δύο πραγμάτων είναι ένα πράγμα, το να λες όμως ότι κάτι έχει επηρεαστεί από κάτι άλλο σημαίνει ότι υπάρχει ιστορική σχέση και επαφή μεταξύ αυτών. Και επαναλαμβάνω το ερώτημα, επηρεάστηκε το θέατρο σκιών της Ινδονησίας και της Άπω Ανατολής από την αρχαία ελληνική κωμωδία; Ποια είναι η τεκμηρίωση; Πώς δηλαδή θα μπορούσε να το πει κάποιος αυτό; Αλλά ας πούμε ότι το δεχόμαστε αυτό, έστω ότι το θέατρο σκιών με κάποιο τρόπο πρέπει να θεωρήσουμε ότι συνδέεται με τις αρχαίες ελληνικές κωμωδίες (σκοντάφτουν τα δάχτυλά μου να το πληκτρολογήσουν αυτό), σημαίνει αυτό ότι ο Karagöz, στην αρχική, αδιαμφισβήτητη τουρκική του μορφή, δεν είναι πολιτιστικό προϊόν των Οθωμανών, αλλά είναι προϊόν της αρχαίας Ελλάδας; Με αυτό το σκεπτικό μήπως η OUNESCO δεν έχει δικαίωμα να πει ούτε ότι τα έργα του Σαίξπηρ αποτελούν μέρος της αγγλικής πολιτιστικής κληρονομιάς επειδή το θέατρο προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα;

.

Καθόλου δύσκολο δεν είναι να προσδιοριστεί η καταγωγή του Καραγκιόζη, όπως δηλώνει ο συντάκτης του άρθρου παρακάτω. Ούτε για απλή επιρροή πρόκειται. Μπορούμε ίσως να πούμε ότι ο Έλληνας Καραγκιόζης ξεφεύγει από την απλή μίμηση και αντιγραφή, αλλά διατηρεί ξεκάθαρη την καταγωγή του, είναι ελληνική εκδοχή ενός τουρκικού χαρακτήρα, είτε αρέσει είτε δεν αρέσει.

.

Επαναλαμβάνω: Ο πολιτισμός και οι ιδέες δεν έχουν διαβατήριο και ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα, αλλά όταν εμείς έχουμε τη μανία να κολλάμε σημαιάκια σε όλα, επειδή θεωρούμε ότι αυτό είναι υπέρ μας, έχουμε το δικαίωμα να το αρνούμαστε αυτό στους άλλους όταν έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν και όταν έχουν όλο αυτό το βάρος των αποδείξεων; Ο Καραγκιόζης είναι δικός τους και δικός μας, αλλά εμείς τον πήραμε από τους Οθωμανούς Τούρκους και αυτό δεν αλλάζει, όπως δεν αλλάζει το γεγονός ότι η περίοδος της Οθωμανικής κυριαρχίας είναι μια από τις επιδράσεις που διαμόρφωσαν αυτό που είμαστε σήμερα.

.

Α, και να μην το ξεχάσω, οι πρώτοι καραγκιοζοπαίχτες στον ελλαδικό χώρο διαβάζω ότι ήταν Αθίγγανοι και Εβραίοι. Δεν ξέρω αν αυτό θα αναχαιτίσει λίγο τον ενθουσιασμό και το πάθος ορισμένων υπερασπιστών της εθνικής καθαρότητας του Καραγκιόζη.

.

Θα σας αποκαλύψω όμως κλείνοντας ένα μυστικό. Θέλετε να ξέρετε πού είναι ο Καραγκιόζης σήμερα; Στη Βραζιλία βρίσκεται κορόιδα και λιάζεται σε μια μεγάλη παραλία με τα Κολλητήρια και την γυναίκα του την Αγλαΐα! Βραζιλιάνος είναι ο Καραγκιόζης! Karagozwk! Δείτε εδώ! Βραζιλιάνος βέρος, αφού κατά το σκεπτικό του λαμπρού επιστήμονα: «Άλλωστε, όταν εμφανίστηκε στον βραζιλιάνικο χώρο, η Βραζιλία ήταν ήδη κράτος ανεξάρτητο.» Βγάλτε τώρα από το συρτάρι ένα καρτ ποστάλ του Παρθενώνα και αυνανιστείτε με υπόκρουση τη Μυθωδία, αφήστε τον Καραγκιοζάκο εκεί που βρίσκεται, στην αληθινή του πατρίδα, στις καρδιές των παιδιών και όσων των καταλαβαίνουν και ας μην είμαι ένας από αυτούς. Τελικά, πραγματικά δικό σου είναι αυτό που αγαπάς. Αν αγαπάτε τον Καραγκιόζη, κανένας δεν θα σας τον πάρει, θα είναι πάντα Έλληνας και ας αποδεικνύουν χίλιοι ιστορικοί με αδιάσειστα στοιχεία ότι είναι Κινέζος.

.

Είναι ενοχλητικό που η ευρύτερη απήχηση αυτού του κατεργαράκου σε διαφορετικούς λαούς δεν βρήκε καλύτερη υπεράσπιση από αυτή τη μικρόψυχη επιχειρηματολογία.

.

Δεν θα ήταν ενδιαφέρον αν Έλληνας και Τούρκος Καραγκιόζης συναντιόνταν; Σε μια σύνοδο καραγκιόζηδων κορυφής ας πούμε.

.

Κείνο που με τρώει, κείνο που με σώζει είναι π' ονειρεύομαι σαν τον καραγκιόζη ...

.

Γεια σας κυρίες και κύριοι, η ανάρτησή μας έλαβε (επιτέλους) τέλος. Τώρα, θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε!

.

Σχετικές πηγές (μη φοβηθείτε να ψάξετε, θα βρείτε πολλές άλλες αν ενδιαφέρεστε και στις συνδέσεις στο τέλος των σχετικών άρθρων στη Wikipedia):

.

Για τον Τούρκο Καραγκιόζη

Για τον Έλληνα Καραγκιόζη

Αποτελέσματα αναζήτησης σε UNESCO