All you need is love

Με αφορμή τα γεγονότα στο Λονδίνο χορτάσαμε αγγλοσαξονική/προτεσταντική ηθικολογία και άρνηση μπροστά στα προβλήματα και αδιέξοδα των σύγχρονων κοινωνιών και οικονομιών. Ποια πρέπει να είναι η απάντηση στις ταραχές, στην εγκληματικότητα, στην απείθεια; Καταστολή, περισσότερο φόρτωμα των νέων με ηθικολογία, θρησκεία, φόβο, αυστηρότητα, ντροπή, ενοχή… Όλο το σκουπιδαριό της χειραγώγησης της ανθρώπινης ύπαρξης.

Μην με παρεξηγήσετε, έχοντας ζήσει για ένα μικρό διάστημα στην Αγγλία, υπάρχουν πράγματα στην κουλτούρα τους που θεωρώ εξαιρετικά θετικά. Ένα παράδειγμα είναι η έννοια της ευθύνης που είναι τόσο αυτονόητη εκεί και απουσιάζει παντελώς από την ελληνική κουλτούρα. Θυμάμαι όμως επίσης τα ντυμένα με στολές στο σχολείο και με περισσή αυστηρότητα μεγαλωμένα παιδιά που με την πρώτη ευκαιρία και μόλις μεγαλώσουν λίγο ξεσαλώνουν, γίνονται λιώμα στις μπίρες και φοβάσαι όταν τα βλέπεις Σάββατο βράδυ να περιφέρονται στα κέντρα των πόλεων.

Έβλεπα μια δημοφιλή αμερικανική αστυνομική σειρά της προάλλες. Το επεισόδιο αφορούσε σε συμμορίες νέων. Ο πρωταγωνιστής, στο τέλος, έβγαζε την ετυμηγορία της κοινωνίας, το ηθικό δίδαγμα: αυτά συμβαίνουν διότι οι νέοι, έχοντας χάσει την αίσθηση της ντροπής και την ενοχής, δεν έχουν πλέον κανένα φραγμό στις πράξεις τους.

Δεν πιστεύω ούτε στην ενοχή ούτε στη ντροπή ούτε σε κανένα άλλο είδος προγραμματισμού της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Από τη φύση τους αποτυγχάνουν και δεν παράγουν πραγματικά ενάρετους ανθρώπους.

Τι είναι λοιπόν αυτό που λείπει από τους ανθρώπους και τις κοινωνίες σήμερα, είτε πρόκειται για φτωχούς είτε για πλούσιους; Ποιο είναι το έλλειμμα που παράγει τόση βία, τόση διαστροφή; Η αγάπη θεωρώ ότι λείπει και δεν λείπει απλώς, αλλά συστηματικά ξεριζώνεται από όλη τη διαδικασία κοινωνικοποίησης, και από την οικογένεια και από θεσμούς όπως η εκπαίδευση, για να αντικατασταθεί από τον προγραμματισμό που θα παραγάγει τους χειραγωγούμενους εργαλειακούς, υποτελείς ανθρώπους, τους δούλους στο πνεύμα, ή, όταν τα πράγματα πάνε στραβά, ανθρώπους ανεξέλεγκτους, ανθρώπους που θυματοποιούν και τους εαυτούς τους και τους άλλους.

Ο άνθρωπος που αγαπά, όχι κάποιον ή κάτι συγκεκριμένα, αλλά την ύπαρξη, τον εαυτό του και τον κόσμο, δεν έχει ανάγκη από σωστό και λάθος, δεν έχει ανάγκη από ηθική, δεν έχει ανάγκη από θρησκεία. Η αγάπη παράγει φροντίδα, παράγει δημιουργικότητα, παράγει κατανόηση, παράγει αυτοσυγκράτηση, παράγει σεβασμό στις ανάγκες των άλλων, παράγει προσφορά, παράγει πολιτισμό, παράγει πνευματικότητα, γεννά τα πάντα. Το μειονέκτημά της είναι ότι παράγει και ελεύθερους ανθρώπους, ανθρώπους κυρίους στο πνεύμα, δηλαδή, ανθρώπους μη χειραγωγούμενους. Για το λόγο αυτό τα κοινωνικά συστήματα των ανθρώπων, αυτά που έχει γεννήσει η εξουσία μέχρι τώρα, μέσα από επίσημους και ανεπίσημους θεσμούς, βαπτίζουν ψευδεπίγραφα αγάπη τα ψέματά τους. «Αγαπάς την οικογένειά σου; Πάτα επί πτωμάτων», «Αγαπάς την πατρίδα σου; Πήγαινε στην άλλη άκρη του κόσμου και σκότωσε, βίασε».

Η πραγματική αγάπη όμως είναι καθολική και άπειρη. Δεν είναι κάτι εξωγενές, πηγάζει από μέσα μας, από την ίδια την καρδιά. Όταν μάθεις να ακούς πρώτα αυτήν και μετά τον νου, ως υπηρέτη της, τότε ξέρεις τι να κάνεις σε κάθε περίσταση. Διάβασα κάπου ότι ένα από τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου είναι ότι βάζει τον νου πριν από την καρδιά, σαν να βάζεις το κάρο μπροστά από τα άλογα ή, θα έλεγα, τον πλοηγό να δίνει εντολές στον καπετάνιο. Όχι, ο καπετάνιος αποφασίζει για τον προορισμό και ο πλοηγός χαράσσει τη διαδρομή. Καπετάνιος η καρδιά και πλοηγός ο νους. Η καρδιά μιλάει ακόμη και σωματικά αν δεν έχεις χάσει την ευαισθησία σου και δεν είσαι πωρωμένος. Είναι αυτό το σφίξιμο στο στομάχι ή το πλάκωμα στο στήθος όταν φωνάζει με όση δύναμη έχει ότι αυτό που κάνεις είναι λάθος.

Η ευαισθησία όχι μόνο δεν πρέπει να καταπιέζεται, αλλά πρέπει να καλλιεργείται ώστε να αναβαθμίζεται και πάνω από το επίπεδο του απλού συναισθηματισμού, να γίνεται ικανότητα να ακούς την καρδιά, να γίνεται αγάπη. Η ευαισθησία είναι δύναμη και ακόμη μεγαλύτερη δύναμη είναι να ενεργείς σύμφωνα με αυτήν. Σκεφθείτε όμως τι κάνει η κοινωνία μας, τι εντολές δίνει, οι άντρες πρέπει να γαμούνε και να δέρνουνε και οι γυναίκες να είναι γκόμενες (ή χαμηλοβλεπούσες μυξοπαρθένες και υποταγμένες, παλαιότερα).

Αν δεν έχεις αγάπη, ζεις σαν φάντασμα, …ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον. (Αν έμενε σε αυτά ο Χριστιανισμός καλά θα ήταν, αλλά τα πλάκωσε στη χωματερή με τις αμαρτίες, τις ενοχές, τα προπατορικά, τις κολάσεις, τις αναστάσεις και τα λοιπά σκουπίδια).

All you need is love και δεν εννοώ απλώς να μας δείχνουν αγάπη, εννοώ ότι η αγάπη μέσα μας μπορεί να αντικαταστήσει τα πάντα, κάθε ιδεολογία, κάθε θρησκεία, κάθε ηθική, αποτινάσσοντας όλα τα δεσμά.

Αρκετά όμως, δεν μπορούσα να τους ακούω μόνο, και, ως «κουκουλοφόρος του Διαδικτύου», έγραψα αυτά.