Ο παππούς

Μικρασιάτης ο παππούς, από την πλευρά της μητέρας μου, αλλά όταν εγκατέλειψαν τα μέρη τους, το 17, ήταν ακόμη στην κοιλιά της μητέρας του. Είχαν αφήσει το σπίτι κλειδωμένο και περιμένανε να γυρίσουνε με την ειρήνη και να τα βρούνε όλα όπως τα αφήσανε. Τελικά, αφού άλλαξαν μερικές φορές τόπο, Σάμο, όπου γεννήθηκε, Αθήνα, ίσως και αλλού, δεν θυμάμαι, εγκαταστάθηκαν στη Νέα Αλικαρνασσό, στο Ηράκλειο, στην Κρήτη. Αριστερός ο παππούς, όχι και τόσο μάχιμος, δεν μπορούσε να πειράξει ούτε μυρμήγκι, αλλά βοηθούσε εφοδιαστικά και τραβολογήθηκε αρκετά για τα πιστεύω του. Ήταν μέλος του κόμματος, μέχρι που τον διαγράψανε όταν υπέκυψε στη γοητεία του Αντρέα. Ο παππούς ήταν πονόψυχος άνθρωπος και έγινε αριστερός από ευαισθησία μάλλον και με την καρδιά, παρά με το νου και τη θεωρία.

.

Ποιος μπορεί να πει ότι ο δρόμος της καρδιάς υστερεί; Όταν πριν από χρόνια που ήμουνα πιο νέος μιλούσαμε για ιδεολογίες και κατηχημένος από τα κολέγια και τα μπίζνες αντμινιστρέσιον και με ελάχιστη σοφία του εκθείαζα τα καλά του καπιταλισμού με συγκατάβαση, εκείνος απαντούσε επίμονα, «παιδί μου, εγώ θέλω τα παιδάκια να μην πεινούνε». Νέος, βέβαια, έκανε και τη ζωή του και γυρνούσε στα κέντρα στολισμένος και ρεμπέτης, αφήνοντας τη γιαγιά με τα παιδιά, κάτι που η τελευταία του το φυλούσε. Τραγούδησε, λέγανε, με τον Βαμβακάρη. Σπούδασε τους γιους, μα μοίρα της κόρης, της μητέρας μου, ο γάμος, και ας μην ήθελε εκείνη να αφήσει το σχολείο και τα γράμματα. Κάθε τι πέρα από το γάμο και την οικογένεια για τη γυναίκα ντροπή (αριστεροδέξιοι στην Ελλάδα δεν διέφεραν πολύ σε κάτι τέτοια).

.

Τσαγκάρης ο παππούς. Τη δεκαετία του 70, που βρισκόταν πλέον στην Αθήνα, θυμάμαι που τον επισκεπτόμουν στο τσαγκαράδικό του, ένα ημιυπόγειο στην Μιχαήλ Βόδα, ανάμεσα στα καλαπόδια και τη βαριά μυρωδιά από την κόλλα και τα δέρματα. Μου έφτιαχνε μάλιστα και κατά διαστήματα «ποδοσφαιρικάκια». Έφτιαχνε και επαγγελματικών προδιαγραφών ποδοσφαιρικά παπούτσια ο παππούς, για ομάδες και ποδοσφαιριστές.

.

Είχε και ένα καημό ο παππούς, τον θυμότανε και μου τον έλεγε συχνά πυκνά, μέχρι και πριν από μερικούς μήνες. Είχε ένα γατάκι όταν ήτανε μικρό παιδί, και σε μια από εκείνες τις μετακομίσεις το αφήσανε πίσω. «Ήμουνα καθισμένος στην καρότσα και δεν με αφήσανε να το πάρω, το έβλεπα να με κοιτάει σαν να μου έλεγε ‘γιατί με αφήνεις;’ Έπρεπε να το πάρω, γιατί το άφησα ο σκύλος;!». Κάπως έτσι έλεγε και ξεσπούσε. Θυμότανε ο παππούς με νοσταλγία και τους συγγενείς του, τους φίλους του, που δεν ζούσαν πια, και μου έλεγε ιστορίες. Αγαπούσε τη Μικρά Ασία και όλο μιλούσε για το Πετρούμι και ας το επισκέφτηκε μεγάλος πια, σχετικά πρόσφατα.

.

Τον είδα και σήμερα τον παππού και ήτανε καλά. Ήτανε και τα παιδιά και τα εγγόνια του μαζί και τα δισέγγονά του, που παίζανε λίγο πιο κει, και φυσικά η γιαγιά στολισμένη. Φυσούσε δροσερά στην Καισαριανή, που αγαπούσε για το αίμα που χύθηκε εκεί στην κατοχή. Ήταν ένα γλυκό πρωινό. Αγαπημένα πρόσωπα και στις δύο όχθες και ίσως και ένα γατάκι να το γλυκοχαϊδεύει. Του έδωσα ένα λουλουδάκι και μια χουφτίτσα χώμα.