Μήπως σου βρίσκεται ένα ευρώ;

Τον συνάντησα πάλι εχθές που περπατούσα στο δρόμο. Με γνώρισε πρώτος αυτός, όπως πάντα, και με χαιρέτισε εγκάρδια: "επ, δόκιμε, τι κάνεις;". Τον χαιρέτισα, ομολογώ με προσποιητή εγκαρδιότητα, και του έριξα μια ματιά. Ήταν σε χειρότερη κατάσταση από ποτέ άλλοτε. Περισσότερο αδύνατος, αδύναμος, με τα δόντια του σε περίεργες σκούρες αποχρώσεις. Άλλες φορές μου πιάνει πρώτα την κουβέντα, τώρα μπήκε κατευθείαν στο ψητό "να σου πω, μήπως σου περισσεύει κάνα ευρώ να πάρω μια τυρόπιτα;". Τον κοίταξα λίγο, δεν ήταν δύσκολο να τον λυπηθώ και, λίγο προς χάριν των παλιών καιρών, έβγαλα το πορτοφόλι μου, σφίγγοντάς το όμως πάντα καλά και μη επιτρέποντάς του να δει το περιεχόμενο. Αυτός, βλέποντας την κίνησή μου, πήρε θάρρος, "δεν μου δίνεις τρία ευρώ να πάρω και κανένα αναψυκτικό; Πέντε; Μήπως έχεις δεκάρικο, εικοσάρικο δεν σου βρίσκεται;" Γέλασα "Πέντε μπορώ να σου δώσω, ορίστε". Με ευχαρίστησε. Συνέχισε για λίγο την κουβέντα μας ρωτώντας με για άτομα που ήξερε από το στρατό και που εγώ δεν είχα συγκρατήσει σε κανένα συρτάρι της μνήμης μου. Πριν να χωρίσουμε, τον έπιασα λίγο από τον ώμο, του είπα να προσπαθήσει να βρει μια δουλειά και να προσέχει, γνωρίζοντας ότι μάλλον δεν είχε κανένα νόημα. Αφού έκανα ένα σύντομο έλεγχο για να βεβαιωθώ ότι δεν μου έλειπε το κινητό ή τίποτε άλλο, συνέχισα το δρόμο μου.

Τον Χ (δεν θα ανέφερα ποτέ το όνομά του, αλλά έτσι και αλλιώς δεν το θυμάμαι), τον συνάντησα πριν από πολλά χρόνια, όταν έκανα τη στρατιωτική μου θητεία. Έκτοτε, τον συναντώ τυχαία στο δρόμο, με συχνότητα περίπου κάθε ένα ή δύο χρόνια, κάτι που υποθέτω ότι συμβαίνει επειδή θα μένει κάπου στην ευρύτερη περιοχή όπου μένω και εγώ. Πάντα με αναγνωρίζει πρώτος εκείνος μέσα στο δάσος των προσώπων των πολυσύχναστων δρόμων. Με χαιρετάει εγκάρδια και μου μιλάει για το στρατό σαν να απολυθήκαμε μόλις τον περασμένο μήνα (μέχρι πριν από δύο ή τρία χρόνια με ρωτούσε αν απολύθηκα, κάτι που συνέβη περίπου πριν από ένδεκα χρόνια). Δεν παραλείπει επίσης ποτέ να με ρωτήσει αν μου περισσεύει κάποιο ποσό για να αγοράσει μια τυρόπιτα. Πάντα του δίνω κάτι, με ευχαριστεί, μου λέει κάτι για τις κατακτήσεις του ή για την άτιμη κοινωνία και χάνεται πάλι για ένα ή δύο χρόνια.

Ο Χ είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, τουλάχιστον σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπου που έχει τύχει να γνωρίσω από πρώτο χέρι. Γενικά, αποφεύγω τις εύκολες κρίσεις, τους χαρακτηρισμούς και τις ετικέτες για τους άλλους ανθρώπους, αλλά ο Χ είναι ένας εφιάλτης για όσους πιστεύουν στον "άνθρωπο". Ο Χ θα έλεγα ότι είναι ένα "βασικό" πλάσμα. Πιστεύω ότι μόνος οδηγός της συμπεριφοράς του είναι το ένστικτο. Με κανένα τρόπο δεν μπορείς να τον χαρακτηρίσεις κακό, στο βαθμό που αυτός ο όρος προϋποθέτει ελευθερία βούλησης, και με κανέναν τρόπο δεν θέλεις να είσαι απρόσεκτος όταν βρίσκεται κοντά σου. Τον αντιμετωπίζεις με συμπάθεια, αλλά και προσοχή, όπως ένα πεινασμένο ζώο, που όμως δεν έχει τη δύναμη να σε βλάψει σοβαρά αν δεν του το επιτρέψεις. Τον καιρό που υπηρετούσα, ως δόκιμος, είχε βουτήξει το ρολόι του διευθυντή μου, ενός συνταγματάρχη, καθώς από το λόχο είχαν τη φαεινή ιδέα να του αναθέσουν καθήκοντα καθαριότητας και μπαινόβγαινε ελεύθερα στα γραφεία (ενώ ήταν γνωστό το ποιόν του). Το θέμα διευθετήθηκε χωρίς πολλές φασαρίες, όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο στρατό. Ο εντοπισμός του ως βασικού υπόπτου ήταν εύκολη υπόθεση και, μετά από μια κουβέντα με το λοχαγό του, επέστρεψε απλώς το ρολόι και όλα καλά (βέβαια, δεν επέστρεψε στα προηγούμενα καθήκοντά του).

Συζητούμε στα blog, ή και εκτός blog, για ελεύθερη βούληση, για δημοκρατία, για το ρόλο της θρησκείας, για τις προοπτικές της ανθρωπότητας, για δικαιώματα, για τη δυνατότητα να ζήσουμε σε ένα καλύτερο κόσμο, για το ένα, για το άλλο... Ωστόσο, ξεχνάμε ότι ένα σημαντικό μέρος της ανθρωπότητας είναι σαν τον Χ, ίσως από λίγο καλύτερο έως πολύ χειρότερο. Απόλυτα εγωιστικά, πεινασμένα πλάσματα τα οποία μπορείς πάντα να τα δεις με συμπάθεια, όσο δεν αποτελούν απειλή για εσένα. Πλάσματα στα οποία είναι μάταιο να απευθυνθείς με επίκληση στη λογική ή σε οποιαδήποτε αίσθηση δικαίου ή ηθικής. Πλάσματα τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν σε μια κοινωνία μόνο όταν ελέγχονται με το φόβο της ανθρώπινης και της θεϊκής τιμωρίας (κάποιας από τις δύο ή σε συνδυασμό, ανάλογα με το τι "πιάνει" σε κάθε περίπτωση). Πλάσματα που παρακινούνται σε δράση μόνο μέσω του φανατισμού, του μίσους, της ιδεοληψίας και του ψεύδους. Πλάσματα που δεν έχουν σκέψεις και απόψεις, αλλά στερεότυπα, προκαταλήψεις και προκατασκευασμένες σε τηλεοπτικά στούντιο αντιλήψεις. Πλάσματα που συντηρούνται με άρτο και θεάματα, χειραγωγούνται από ταχυδακτυλουργούς και απατεώνες και που, απαλλαγμένα από αυτούς τους φραγμούς, δεν θα δίσταζαν να σκοτώσουν τον πλησίον τους για να πάρουν το λίπος του με σκοπό να γυαλίσουν με αυτό τις μπότες τους (αυτή την ωραία εικόνα την οφείλουμε στον Σοπενάουερ).

Ας μην θεωρηθεί ότι πίσω από αυτά τα σχόλια κρύβεται κάποια περιφρόνηση προς συγκεκριμένες τάξεις ή ομάδες ανθρώπων. Πολλές φορές η κρούστα της μόρφωσης και του πλούτου που καλύπτει τους τυχερούς αυτής της ζωής είναι πολύ λεπτή. Δώστε την ευκαιρία σε μια μεγάλη ομάδα πλουσίων και μορφωμένων να διαπράξουν μια ανήθικη πράξη με απόλυτη εξασφάλιση ότι δεν θα τιμωρηθούν και ότι κανένας δεν θα μάθει ποτέ για την πράξη τους και θα δούμε τότε πόσο βαθιά όργωσε το αλέτρι. Αλλά, εδώ που τα λέμε, δεν χρειάζεται να φτάσουμε μέχρι αυτό το σημείο, πόσο εύκολα εκτίθεται κάποιος όταν φτάσει ψηλά, και ας νομίζει ότι τους έχει ξεγελάσει όλους. Ας μην είναι λοιπόν κανένας υπερόπτης.

Αυτές τις σκέψεις μου δημιούργησε αυτή η συνάντηση. Ίσως βέβαια να είμαι υπερβολικά απαισιόδοξος. Συγνώμη αν σας χάλασα τη διάθεση.