Δευτέρα, Ιουνίου 23, 2008

Μην κρίνετε ινά μη μηνυθείτε

- Φυσικά και έχετε δικαίωμα να δημοσιεύετε ελεύθερα κριτικές για τις ταινίες μας, αλλά ό,τι πείτε ή γράψετε ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί εναντίον σας ενώπιον δικαστηρίου.
.
Αναφέρομαι στο απίστευτο και εξοργιστικό περιστατικό της μήνυσης που υπέβαλε η ODEON εναντίον κριτικού κινηματογράφου για κριτική που δημοσίευσε στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, βλ. εδώ. Την κριτική μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ, όπου θα διαπιστώσετε ότι παρά τη σφοδρότητά της (που απήλαυσα), δεν περιέχει κάτι που ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος θα μπορούσε να θεωρήσει βάση για αγωγή.

Δεν μπόρεσα να μην σκεφθώ για άλλη μια φορά ότι όλες οι ελευθερίες έχουν στη χώρα μας τόσο βάθος, όσο να ξύσεις με το νύχι, όσο να δοκιμάσεις να τις ασκήσεις ουσιαστικά. Οι ελευθερίες δεν περιορίζονται μόνο με φυλακές ή βασανιστήρια, υπάρχουν και άλλοι πιο «πολιτισμένοι» και ήπιοι τρόποι που προκαλούν και λιγότερες αντιδράσεις. Ένας από αυτούς είναι να έχεις νόμους και δικαστές που με κάποιο νομιμοφανές πρόσχημα περί δήθεν συκοφαντίας ή εξύβρισης επιτρέπουν σε κάθε μεγάλο ή μικρό παράγοντα ή δικομανή να σέρνει στα δικαστήρια και να υποβάλλει σε δυσβάσταχτο οικονομικό και ψυχικό κόστος ανθρώπους των οποίων το μόνο αμάρτημα είναι ότι εξέφρασαν ελεύθερα τη γνώμη τους. Διάφοροι απίθανοι τύποι και οι ετεροχρονισμένοι πολιτικοί μας ωρύονται για την «ασυδοσία» των μπλόγκερ, αλλά κανένας «αρμόδιος» δεν μιλάει για την ουσιαστική κατοχύρωση της ελευθερίας του λόγου. Κανένας τους δεν ασχολείται με τις καταδίκες της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για αποφάσεις των δικαστηρίων της σε παρόμοια θέματα (βλ. για παράδειγμα εδώ).

Εντύπωση μου κάνει επίσης η ανοχή που υπάρχει για συμπεριφορές που απροκάλυπτα αποσκοπούν στη φίμωση φωνών που δεν αρέσουν σε μικρά ή μεγάλα συμφέροντα. Απορώ για παράδειγμα πώς οι εκδότες εντύπων και οι συνάδελφοι των ανθρώπων που διώκονται για περιπτώσεις όπως αυτή που αποτέλεσε την αφορμή για αυτή την ανάρτηση δεν αντιδρούν μαζικά. Απορώ γιατί δεν προβάλλουν την υπόθεση, απορώ γιατί δεν δημοσιεύουν μαζικά κείμενα διαμαρτυρίας στα έντυπά τους, απορώ γιατί δεν αποκλείουν από τις κριτικές τους την εν λόγω εταιρεία αναφέροντας την αιτία. Βεβαίως γνωρίζω για τα διαφημιστικά έσοδα και τους έμμεσους εκβιασμούς που ασκούνται, αλλά αν η εταιρεία έβρισκε ένα ενιαίο μέτωπο απέναντί της δεν θα ήταν τότε το κόστος μεγαλύτερο για την ίδια; Κάθε επιχειρηματίας ενδιαφέρεται για το κέρδος, όχι για να πουλάει μαγκιά, μαγκιά πουλάει εκεί που νομίζει ότι τον παίρνει και εξυπηρετεί τα συμφέροντά του. Αλλά, βεβαίως, δεν υπάρχει κοινωνία πολιτών σε αυτή τη χώρα, αλλά κοινωνία ιδιωτών - ηλιθίων (idiots) δηλαδή. Δεν ξέρω αν υπάρχει ικανός αριθμός ανθρώπων που να δίνει δεκάρα για την ελευθερία της έκφρασης και το ουσιαστικό περιεχόμενό της. Στο κάτω-κάτω, αν νοείς ως ελευθερία της έκφρασης το να λες ό,τι θες και να βρίζεις θεούς και αγίους βγάζοντας τα απωθημένα σου της εβδομάδας στο οικογενειακό τραπέζι την Κυριακή, είσαι «ελεύθερος» ακόμη και σε καθεστώς δικτατορίας.

Νομίζω ότι θα έπρεπε να δείξουμε ότι πρακτικές όπως αυτή δεν περνούν. Θα έπρεπε να υπάρξει μια γενική αντίδραση που θα μάθαινε σε αυτούς τους ανθρώπους ότι το να συμπεριφέρονται έτσι δεν κάνει καλό στην τσέπη τους. Σε κάθε περίπτωση, προσωπικά, θα ελέγχω εφεξής αν κάποια από τις ταινίες που σκέφτομαι να δω διανέμεται από την εν λόγω εταιρεία (ένας εύκολος τρόπος είναι ο ιστοτόπος της, εδώ) ώστε να μην τη βλέπω. Εσύ;

Θυμάμαι μια σκηνή από μια ταινία με τον Σον Κόνερι και τον Ντένζελ Ουάσιγκτον, αν δεν με ξεγελά η μνήμη μου (διόρθωση: Anthony Hopkins και Cuba Gooding Jr., βλ. σχόλια). Ο Hopkins υποδύεται κάποιο φυλακισμένο, ο Gooding κάποιο ψυχολόγο. Ο ψυχολόγος παίρνει συνέντευξη από τον φυλακισμένο έχοντας ένα αέρα υπεροχής. Κάποια στιγμή, ο φυλακισμένος πετάγεται και κάνει μια λαβή στον ψυχολόγο που δεν του επιτρέπει να αντιδράσει και να καλέσει τους φύλακες, κοντεύοντας να τον στραγγαλίσει. Ο φυλακισμένος του δίνει ένα χαρτί και μολύβι ενώ εκείνος είναι ακινητοποιημένος, "Γράψε", του λέει, "τι σου στέρησα, αλλιώς θα πεθάνεις". "Ελευθερία", γράφει στην αρχή ο ψυχολόγος "Λάθος!" φωνάζει ο φυλακισμένος, "Έλεγχο" γράφει μετά. «Λάθος!» φωνάζει συνέχεια ο φυλακισμένος, δοκίμασε άλλη μία φορά. «Τις αυταπάτες μου» γράφει αυτή τη φορά ο ψυχολόγος και ο φυλακισμένος των απελευθερώνει. Νομίζουμε (νομίζουν πολλοί) ότι είμαστε ελεύθεροι, νομίζουμε ότι ζούμε σε ένα κράτος δικαίου, νομίζουμε ότι ζούμε σε μια δημοκρατική χώρα. Όλα αυτά δεν είναι παρά αυταπάτες που καταρρέουν στην πρώτη ουσιαστική δοκιμασία, ενδεχομένως μπροστά στον κάθε μικρό τύραννο της καθημερινότητας.

Οι αρχαίοι Αθηναίοι ΚΕΤΕΚΤΗΣΑΝ τη δημοκρατία τους πολιορκώντας την Ακρόπολη. Ήταν πολίτες, ήταν οπλίτες.

Πρέπει να τιμωρούμε όσους απειλούν την ελευθερία μας και τα δικαιώματά μας. Σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζονται πολλά, δεν χρειάζεται να πολιορκήσουμε την Ακρόπολη:

Ταινία της ODEON; Ευχαριστώ, δεν θα τη δω.

Όποιος θέλει, ας το διαδώσει. Σας φαίνεται ασήμαντο; Ας ξεκινήσουμε από αυτό και μετά παίρνουμε και το Βερολίνο.

Θεωρώ ότι η ανάρτηση αυτή συνδέεται με την προηγούμενη.

15 σχόλια:

nelly είπε...

δε νομιζω οτι ο καταλληλοτερος τροπος αντιδρασης ειναι η αποχη απο ταινιες της οντεον. Προσωπικα,αν η εταιρια φερει μια ταινια που θελω να τη δω,θα παω να τη δω,χωρις να με απασχολει το ποιος ειναι ο υπευθυνος διανομης.Το κραξιμο που χρειαζεται η εν λογω εταιρια(γιατι το εχω υπ οψη μου το περιστατικο)πρεπει να φτασει ως τα περατα της γης,αυτο ειναι το μονο σιγουρο.Το θεμα,ωστοσο,δεν ειναι να τιμωρησουμε την εταιρια για την κινηση της αλλα να δρασουμε εναντιον τετοιων συμπεριφορων.Το ζητημα ειναι δηλαδη να αποσυρθει η μηνυση(ει δυνατον) και η γενικη κατακραυγη να κουφανει την Odeon.

ουτε ειναι πρακτικα εφαρμοσιμο να μην πηγαινει κανεις στις ταινιες της.Ας αντιδρασει κι ο κοσμος του κινηματογραφου και ολοι οι κριτικοι ...αλλα δε βλεπω κανεναν να κουνιεται...

Ανώνυμος είπε...

χμμμμμ...

σωστη η τοποθετηση πανω στο προβλημα: εχω ή οχι ελευθερια?

μια ιδεα ελευθεριας εχουμε και πολλα ''νανουρισματα''.

ετσι κρατιομαστε σε υποφερτα ορια και δεν πολυασχολουμαστε με τα σοβαρα και τα μεγαλα.

αποχη? λες?

athinovio είπε...

αποχή βέβαια.
οιδηλώσεις και οι διαδηλώσεις δεν εισακούονται απο κανέναν.
μπουκοταζ να τους τσούξει η τσέπη

Περαστικός είπε...

Ας κάνει ο καθένας ό,τι νομίζει, εγώ θα πράξω όπως περιγράφω.

Εικάζω ότι οι εκδόσεις και οι "άνθρωποι του χώρου" έχουν πολύ στενές σχέσεις και εξάρτηση από αυτές τις εταιρείες και για αυτό δεν έχουμε έντονες αντιδράσεις. Ψάξτε στο Google και για τις λέξεις ODEON Athens Voice Φραγκούλης.

Locus Publicus είπε...

Δημιουργείται τα τελευταία χρόνια μια νομικίστικη κουλτούρα, ή οποία άν μή τι άλλο, είναι μπελάς για τον μηνυόμενο. Δεν βγαίνει τίποτε στο τέλος, αλλά παραμένει το κλίμα του εκφοβισμού. Ετσι ας πουμε ο εν λόγω κριτικός, μπορεί να αθωωθεί, αλλά δεν θα ξαναγράψει κατά της εταιρίας με τη λογική να μην μπεί πάλι σε μπελά.

Εμείς, με τη σειρά μας, μπορούμε να πάρουμε ό,τι μέτρα θέλουμε.

Περαστικός είπε...

Πράγματι, αυτός είναι ο στόχος τους Locuspublicus, να μας κάνουν να σκεφτόμαστε κάθε φορά ότι για όποια άποψη εκφράσουμε για συγκεκριμένα πρόσωπα και πράγματα μπορεί να φάμε τη μήνυση, ακόμη και χωρίς η άποψή μας να περιέχει οτιδήποτε ψευδές ή συκοφαντικό. Η σκέψη και μόνο της διαδικασίας σου βάζει φρένο. Είναι η λεγόμενη βιομηχανία των μηνύσεων που κλείνει τα στόματα και αμβλύνει τις γραφίδες.

Unknown είπε...

Αχαρακτήριστο. Και εγώ τουλάχιστον συμφωνώ απόλυτα με την ιδέα της αποχής από τις ταινίες που φέρνει η Odeon. Η μήνυση κατά οποιουδήποτε Κριτικού, είναι μήνυση κατά της ίδιας της σκέψης ακόμα και αν ο κριτικός είναι καθ έξιν λιβελογράφος. Στο παρελθόν και στο χώρο του Θεάτρου κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί πιο αυστηρές κριτικές-που συχνά ξεπερνούσαν πραγματικά, κάθε όριο- από αυτές του Μηνά Χρηστίδη στην Ελευθεροτυπία. Ουδείς, ποτέ, δεν σκέφθηκε να του κάνει αγωγή.
Εμπρός στο δρόμο του Βγενόπουλου.

Περαστικός είπε...

Ακριβώς, Politispittas, νομίζω ότι σε αυτά τα θέματα ζούμε μια οπισθοδρόμηση. Ο κάθε εμποράκος που θεωρεί ότι μια αναφορά ή κριτική ενδέχεται να του κόψει λίγες πωλήσεις πιστεύει ότι έχει το δικαίωμα και η πολιτεία του αναγνωρίζει το δικαίωμα να σέρνει ανθρώπους στα δικαστήρια. Είναι ίσως σύμπτωμα της κατίσχυσης του κράτους συμφερόντων επί του κράτους δικαίου. Για το λόγο αυτό, κατά κάποιο τρόπο χάρηκα με τη μήνυση Βγενόπουλου εναντίον του ΓΑΠ, αυτοί οι πολιτικοί περιορίζουν συνεχώς τα δικαιώματά μας. Πρέπει να διεκδικήσουμε κατοχύρωση και προστασία του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης, και στο Διαδίκτυο και γενικά.

cyrus είπε...

Το περίεργο είναι ότι ο Δ.Ο.Λ. έχει το ένα τρίτο της Odeon. Δεν θα μπορούσαν να "διευθετήσουν" το ζήτημα ...ενδοσυγκροτηματικά; Προς τι η μήνυση;

Περαστικός είπε...

Γεια σου, Cyrusgeo, ελπίζω να ξαναγράψεις σύντομα και στο ιστολόγιό σου!

Ενδιαφέρουσα η πληροφορία, αλλά ανώνυμες εταιρείες είναι αυτές, έχει η καθεμία τη δική της ατζέντα και ενδεχομένως ο στόχος είναι η κριτική (και οι κριτικοί) που η συγκεκριμένη εταιρεία δείχνει να δυσκολεύεται να δεχθεί. Αν αληθεύουν και αυτά που κυκλοφορούν για την Athens Voice και τον Φραγκούλη, διαφαίνεται μια σταθερή συμπεριφορά.

cyrus είπε...

Θα το ξανανοίξω την άλλη εβδομάδα. Δυστυχώς, η αποχή δεν απέδωσε τα αναμενόμενα — η δουλειά παραμένει πολύ πίσω. Οπότε, δεν υπάρχει λόγος να τη συνεχίσω.

Ναυτίλος είπε...

Κουφό το νέο και με έχει «στείλει». Θα χάσουμε και το δικαίωμα της κριτικής; Τότε για ποια δημοκρατία μιλάμε; Βέβαια, όπως σωστά αναφέρεις, και ταυτίζομαι με τις απόψεις σου περί δημοκρατίας, σήμερα έχουμε την ψευδαίσθηση της δημοκρατίας. Μόνο όταν η δημοκρατία γίνει άμεση ίσως να έχουμε κάτι.

Δυστυχώς όμως, εδώ εις τας επαρχίας (βλ. Ξάνθη), ο μόνος κινηματογράφος που υπάρχει, (και που «έκλεισε» τους άλλους δύο ιδιωτικούς που προϋπήρχαν) είναι η εταιρία που αναφέρεις. Από την άλλη βέβαια, εγώ προσωπικά, σπανίως πηγαίνω κινηματογράφο, γιατί ακόμη πιο σπανίως βγαίνουν ταινίες που να αξίζουν τα οχτώ ευρώ του εισιτηρίου, και που προτιμώ να τις βλέπω όταν βγουν σε DVD σπίτι μου, χωρίς να έχω μαλάκες να μιλάνε στο κινητό την ώρα που προβάλλεται η ταινία.

Περαστικός είπε...

Cyrusgeo, θα περιμένω το comeback.

Ναυτίλος, δεν ξέρω αν εμπιστεύομαι την άμεση δημοκρατία περισσότερο, ειδικά όταν σκέφτομαι ποιοι θα την ελέγχουν. Λίγη ουσιαστική δημοκρατία ας έχουμε και ας είναι και έμμεση. Δε βαριέσαι, δεν βλέπω άλλους να υιοθετούν την ιδέα του μποϊκοτάζ και, δυστυχώς, νομίζω ότι όλο και περισσότεροι θορυβούν εντός της αιθούσης.

Διαγόρας ο Μήλιος είπε...

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε σε κάποια περίοδο που είχα μείνει πίσω στα διαβάσματά μου, κι έτσι το είχα χάσει.

Κατ'αρχήν, στη σκηνή που θυμάσαι Περαστικέ δεν ήταν ούτε ο Sean Connery ούτε ο Denzel Washington: ήταν ο Anthony Hopkins και ο Cuba Gooding Jr. Η ταινία ήταν το "Instinct", του 1999. (IMDB)

Έπειτα, δεν καταλαβαίνω γιατί σε τούτο το άρθρο κάνετε όλοι έτσι: η Odeon έκανε μήνυση στον εν λόγω κριτικό, δεν τον ανασκολόπισε. Σε μία κοινωνία που διέπεται από νόμο δεν μπορείς να καταριέσαι για τις υποβολές μηνύσεων, γιατί η μήνυση δεν είναι ποινή.

Η κριτική περιείχε ένα σωρό ισχυρισμούς, οποιοσδήποτε από τους οποίους μπορεί να είναι ψευδής, και εσείς κι εγώ δεν το γνωρίζουμε αυτό. Περιμένετε λοιπόν να δείτε το αποτέλεσμα της μήνυσης, και μετά φωνάζετε.

Αν έχουμε πράγματι συκοφαντική δυσφήμιση, τότε να πληρώσουν οι κερατάδες. Αν δεν έχουμε κάτι τέτοιο, τότε τη βγάζουν καθαρή. Μέχρι τότε δεν ξέρουμε, και έτσι δεν μπορούμε να πάρουμε το μέρος ούτε του ενός, ούτε του άλλου.

Αν σας φταίει κάτι, αυτό ίσως να είναι η δυσκινησία του νομικού μηχανισμού, ο οποίος τείνει να ταλαιπωρεί όσους πέσουν στα γρανάζια του, αυτό όμως είναι ένα πρόβλημα του νομικού συστήματος, δεν είναι λάθος της Odeon. Έτσι κι αλλιώς την ταλαιπωρία τη μοιράζεται ο ενάγων με τον εναγόμενο, ενώ συνήθως έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος για τον ενάγοντα παρά για τον εναγόμενο.

Και τέλος, έτσι κι αλλιώς, οι εφημερίδες έχουν λεφτά και δικηγόρους, και οι μηνύσεις είναι μέσα στο πρόγραμμα γι'αυτές. Αν είχαμε μήνυση ενός μεγάλου οργανισμού εναντίον ενός ανυπεράσπιστου μεμονωμένου πολίτη θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα, αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουμε κάτι τέτοιο.

Περαστικός είπε...

Διαγόρα,

Ευχαριστώ για την πληροφορία για την ταινία.

1) Το μεγάλο θέμα: Η κοινωνία μας δεν διέπεται από νόμους και δεν είναι δημοκρατική. Είναι διασπασμένη σε μαγαζάκια, σε Ζωνιανά, σε υπόγεια κέντρα εξουσίας και σε μαφίες. Σε υπέρμετρο βαθμό διέπεται από το δίκαιο του ισχυροτέρου και η δικαιοσύνη είναι επιρρεπής σε πιέσεις. Ενδείξεις και αποδείξεις για αυτό έχουμε συνεχώς. Οι καταδίκες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι μία από τις αποδείξεις για το πόσο δίκαιες είναι οι αποφάσεις της, πάντα σε βάρος της ελευθερίας. Τα όσα γίνονται τελευταία στο χώρο της δικαιοσύνης είναι ενδεικτικά. Επίσης, η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης περιορίζεται υπερβολικά και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που το αποδεικνύουν αυτό, και από το χώρο της δημοσιογραφίας και από αλλού.

2) De facto η υποβολή μιας μήνυσης, κυρίως σε ανθρώπους που δεν έχουν ένα νομικό σύμβουλο στο διπλανό γραφείο, είναι ποινή! Είναι ποινή διότι συνεπάγεται χρηματικό κόστος, ψυχικό κόστος, οικονομικό κόστος.

3) Μπορώ επίσης σε μια κοινωνία που διέπεται από νόμους και είναι δημοκρατική να κρίνω αυτόν που υποβάλλει τη μήνυση και τη συμπεριφορά του.

4) Διαφωνώ ως προς το να υφίσταται αντικείμενο συκοφαντικής δυσφήμισης, την κριτική τη διάβασα και δεν περιείχε ισχυρισμούς για τη διάπραξη κάποιων πράξεων ή για γεγονότα που μπορούν να διαψευστούν ή όχι, περιείχε απόψεις, αξιολογήσεις και γνώμες πάνω σε ένα αντικείμενο, στις ταινίες της εταιρείας. Κάτι που είναι αναφαίρετο δικαίωμα του καθενός και είναι στην ίδια τη φύση της κριτικής. Δηλαδή εσύ πώς αντιλαμβάνεσαι την απόδειξη ή τη διάψευση του ισχυρισμού "η τάδε ταινία είναι κακή ή ακολουθεί μια συνταγή που δεν μου αρέσει"; Ο κάθε κριτικός κρίνεται και αν οι κριτικές του είναι αποτυχημένες έχει και αυτός τις όποιες συνέπειες ως προς το πώς αξιολογείται στον επαγγελματικό του χώρο και από τους αναγνώστες του. Αλίμονο αν κάθε αρνητική κριτική επέσυρε μηνύσεις. Η συκοφαντική δυσφήμιση δεν έχει κανένα αντικείμενο εφαρμογής σε αυτή την περίπτωση, ο κριτικός δεν κατηγόρησε την εταιρεία για κάτι αξιόποινο, παράνομο ή ανήθικο, εξέφρασε την άποψή του για τις ταινίες της.

Όχι, την ταλαιπωρία δεν την μοιράζονται όλοι το ίδιο. Όταν μια εταιρεία, ένας οργανισμός ή κάποιος ισχυρός μηνύει ή όντως συκοφαντεί κάποιον λιγότερο δυνατό και ισχυρό, ένα φυσικό πρόσωπο ή κάποιον με πολύ μικρότερη πρόσβαση σε νομικά μέσα και δυνατότητες, το μεγαλύτερο κόστος είναι προφανές ποιος το φέρει. Σωστά το διορθώνεις αυτό στην τελευταία σου παράγραφο, αλλά αυτό δεν αλλάζει την άποψή μου και θεωρώ κατακριτέο όποιον προσπαθεί να φιμώσει την αντίθετη άποψη ή την κριτική με μηνύσεις.

Και για να μην ξεχνάμε, όχι, ό,τι ότι είναι νόμιμο ΔΕΝ είναι αναγκαία και ηθικό και ο μηνύων κρίνεται... και εκτός όλων των άλλων συμφωνώ με την εν λόγω κριτική.