Η ηθική των ζώων

Στο Βήμα της προηγούμενης Κυριακής υπήρχε αυτό το ωραίο άρθρο σχετικά με τη συμπεριφορά που εκδηλώνουν τα ζώα και η οποία είναι ενδεικτική ότι αυτά ή τουλάχιστον κάποια από αυτά έχουν μια ηθική αντίληψη. Ζώα που βοηθούν τους αδύναμους, ζώα που καταλαβαίνουν πότε αδικούνται, ζώα που παραμερίζουν το δικό τους, ατομικό όφελος για να μην βλάψουν κάποιο άλλο ζώο. Θυμήθηκα κάποιες ιστορίες που είχα αναφέρει εδώ, μεταξύ αυτών και την αυταπάρνηση με την οποία ένας σκύλος έσωσε από μια λεωφόρο ταχείας κυκλοφορίας έναν άλλο τραυματισμένο σκύλο.

Όπως αναφέρει και ο συγγραφέας του άρθρου, καλό θα ήταν να μη βιαστούν κάποιοι να τα βάλουν στην άκρη αυτά αποδίδοντάς τα σε κάποιους μηχανισμούς που αναπτύχθηκαν κατά την εξέλιξη και απλώς ωφελούν την ομάδα, διότι η απάντηση, με τη μορφή ερώτησης, ακολουθεί αυτόματα. Πιστεύετε ότι στη δική σας περίπτωση ισχύει κάτι άλλο; Μήπως θέλετε να πείτε ότι η ηθική του ανθρώπινου ζώου προέρχεται από κάποια «θεϊκή σπίθα», είναι κάποιας άλλης, ανώτερη, μεταφυσικής ποιότητας, ενώ η ηθική του ζώου είναι απλώς αποτέλεσμα εξελικτικής διαδικασίας, κάποιου ενστίκτου- κάτι που δεν ισχύει για εσάς;

Κάποτε αναρωτιόμουν πώς είναι να βλέπεις τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός ζώου. Δεν με προβληματίζει πια αυτό ιδιαίτερα. Η αντίληψή μας είναι η αντίληψη ενός ζώου. Είμαστε ζώα, οι ζωές μας και οι αντιλήψεις μας ορίζονται από τις ίδιες βασικές παραμέτρους, φόβο, επιθυμία για αναπαραγωγή, πείνα, ευχαρίστηση, συντροφικότητα και άλλα. Είμαστε άλλο ένα είδος του ζωικού βασιλείου και αν το κάναμε συνείδησή μας αυτό ίσως να είχαμε μια ελπίδα να γίνουμε κάτι καλύτερο από αυτό που είμαστε τώρα, ένα ξιπασμένο, καταστροφικό και αυτοκαταστροφικό ζώο.

Το να διαχωρίζεις το είδος σου από τα υπόλοιπα είδη τοποθετώντας το σε κάποιου είδους διαφορετικού, μεταφυσικού ή άλλου τύπου βάθρο ανωτερότητας έτσι, ώστε να συμπεριφέρεσαι στα άλλα είδη με σκληρότητα και χωρίς ηθική δεν είναι παρά η αρχή του καταστροφικού μονοπατιού που ακολουθεί στην ιστορία της η ανθρωπότητα. Είμαι άνθρωπος και είμαι εκλεκτός του θεού/ανώτερος, είμαι άνδρας και είμαι εκλεκτός του θεού/ανώτερος, είμαι Έλληνας/Γερμανός/Τούρκος/Εβραίος και είμαι εκλεκτός του θεού/ανώτερος και έχω δικαίωμα να εκμεταλλευθώ, να κακομεταχειριστώ, να χρησιμοποιήσω, να εξαφανίσω τους άλλους που έχουν λιγότερη θεϊκή φύση, που είναι κατώτεροι.
.
Στο κάτω, κάτω, αν έχεις δικαίωμα να κακομεταχειριστείς ένα ζώο επειδή δεν μιλάει τη γλώσσα σου, επειδή είναι διαφορετικό από εσένα, γιατί να μην έχεις δικαίωμα να κάνεις το ίδιο με έναν άνθρωπο που δεν μιλάει τη γλώσσα σου, που είναι διαφορετικός από εσένα; Η κατωτερότητα του άλλου είναι πάντα εύκολο να αποδειχθεί, κοίτα τον, είναι όντως γεμάτος ελαττώματα...

Κλείνοντας το άρθρο, ο αρθρογράφος παραδέχεται ότι, πράγματι, τα ζώα συμπεριφέρονται και με σκληρότητα, αλλά πάλι, κανένα από αυτά δεν έφτασε στο σημείο να δολοφονήσει δεκάδες εκατομμύρια άλλα μέλη του είδους του μέσα σε πέντε χρόνια.