Να σε διατάζουν να σκοτώνεις χελιδόνια

- Όταν γυρίσω να μην είναι εδώ αυτή η βρωμιά!

Το Indymedia σίγουρα δεν διεκδικεί δάφνες αντικειμενικότητας ή αξιοπιστίας, ωστόσο, υπάρχουν φορές που βρίσκω εκεί ειδήσεις που τα άλλα μέσα θα δημοσιεύσουν μόνο όταν δεν μπορούν πλέον να τις αγνοούν, ενώ πάλι κάποια γεγονότα που μοιάζουν δυσεξήγητα, γίνονται περισσότερο κατανοητά όταν δεις και τον τρόπο που τα προσλαμβάνει ή τα περιγράφει η άλλη πλευρά. Διάβασα πριν από καιρό εκεί μια αναφορά για τις συνθήκες σε ένα φυλάκιο του στρατού και μου έκανε εντύπωση το παρακάτω απόσπασμα:

«Ένα ωραίο απόγευμα ο ΑΥΔΜ κατόπιν εντολής του λοχαγού πεζικού κ.ΧΧΧΧ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για το φυλάκιο, διέταξε να γκρεμιστούν όλες οι χελιδονοφωλιές που είχαν δημιουργηθεί, ''για να μη γεμίσουμε κοριούς''. Όποιος αντέδρασε σ' αυτήν την κτηνωδία, απειλήθηκε πως θα περάσει από στρατοδικείο για άρνηση εκτέλεσης εντολής. Έτσι, την πλήρωσαν τα καημένα τα νεογέννητα χελιδόνια που είχαμε την ατυχία να τα δούμε να ψοφάνε στο χώμα από τα δικά μας χέρια. Τι είναι άραγε ποιο επικίνδυνο για την υγεία μας; Τα χελιδονάκια ή οι συνθήκες που περιέγραψα παραπάνω;»
Το πλήρες άρθρο εδώ.

Φυσικά δεν ξέρω αν τα γεγονότα είναι ακριβώς αυτά, αλλά, έχοντας υπηρετήσει στον στρατό, δεν δυσκολεύομαι να τα αποδεχτώ και, εξάλλου, για τον προβληματισμό μου ίσως περισσότερο σημαντικό από το αν το περιστατικό όντως συνέβη είναι ότι μπορεί να συμβεί. Το να δοθεί μια διαταγή που είναι αντίθετη στη συνείδηση κάποιου δεν είναι κάτι πρωτάκουστο... εγώ διαταγές εκτελούσα.

Τουλάχιστον, διαβάζω ότι κάποιοι αντέδρασαν αρχικά, έστω και αν κάμφθηκαν από τις απειλές. Είναι και αυτό κάτι. Ο άνθρωπος που θα αντιστεκόταν μέχρι το τέλος θα ήταν αξιοθαύμαστος και θα ξεχώριζε από την αγέλη ως πραγματικά ενάρετος και ελεύθερος. Ας μην κοροϊδευόμαστε, τέτοιοι άνθρωποι σπανίζουν περισσότερο και από τους πολύτιμους λίθους στην κοινωνία μας. Αναρωτιέμαι αν θα ήταν μάταιο να ελπίζει κάποιος να μην βρουν γόνιμο έδαφος σε αυτούς τους νέους οι σπόροι του φόβου, της ασπλαχνίας, της υποταγής, της αδιαφορίας και της παλιανθρωπιάς, που προσπαθούν να σπείρουν μέσα τους μέσω του μηχανισμού που λέγεται στρατιωτική θητεία;

Δεν μου αρέσει καθόλου που οι νέοι μαθαίνουν ότι η διαταγή και η συμμόρφωση υπερέχει της συνείδησης ενός ανθρώπου. Το να καθαρίζεις τουαλέτες ή να φυλάς σκοπιά γερμανικό νούμερο δεν είναι το χειρότερο στον στρατό. Το χειρότερο είναι αυτό που πάνε να σε κάνουν, οι ακαθαρσίες που αποθέτουν στην ψυχή σου, οι ακαθαρσίες της τυφλής υποταγής, της μετάθεσης της ευθύνης για τις δικές σου πράξεις στον ανώτερο που με τη σειρά του θα τις μεταθέσει σε κάποιον άλλο ανώτερο, σε ένα μηχανισμό οργανωμένης ανηθικότητας. Αυτό που πάνε να σε κάνουν είναι ένα εργαλειακό άνθρωπο. Ένα σώμα χωρίς ψυχή, ένα φοβισμένο, συμπλεγματικό ανθρωπάκι που όποτε καλείται να πάρει μια ηθική θέση θα ζαρώνει φοβισμένο για να μη δεχτεί την καμτσικιά και θα ζει με το δόγμα «κάνε τον μα*άκα» και «ου μπλέξεις». Δεν είναι τυχαίο που ο μεγάλος βάρδος έγραψε ότι ο δειλός πεθαίνει χίλιες φορές.

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο δηλητήριο για την ψυχή από τη λογική του «θητεία είναι, θα περάσει, κάνε προς το παρόν ότι δεν καταλαβαίνεις, για να μην έχεις τραβήγματα, και κάποια στιγμή θα απολυθείς και θα ρίξεις μια μούντζα πίσω σου». Ψαρούκλα, το μυστικό είναι ότι από τη στιγμή που αποδέχεσαι αυτή τη λογική, κινδυνεύσεις να μην απολυθείς ποτέ! Πολύ δύσκολα θα πάψεις να είσαι φανταράκι και ας λέει το βιογραφικό σου ότι έχεις εκπληρώσει τις στρατιωτικές σου υποχρεώσεις. Η ζωή είναι μία, η ψυχή σου είναι μία, είτε φοράς σορτάκι και σαγιονάρα και λιάζεσαι είτε φοράς στολή και παρελαύνεις. Από τη στιγμή που δέχεσαι ότι επιτρέπεται να αναστείλεις και να καταστείλεις την ηθική σου κρίση για ένα διάστημα, έστω για μία ημέρα, έστω και για μια στιγμή, είναι πολύ εύκολο να εθιστείς, να το κάνεις αυτό κάθε φορά που καλείσαι να πεις το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι, μπροστά στον προϊστάμενο, στον αστυνομικό, στους ισχυρούς, στους πολλούς. Σε πιάνουν για τα καλά στα βρόχια τους. Γιατί νομίζεις ότι φορά ο στρατηγός τα χρυσά κουμπιά και τα στολίδια του, γιατί έχει ο φύλαρχος τα φτερά του; Για να σε ζαλίζει, για να ξεχνάς ποιος είσαι. Για να σε βάζει να σκοτώνεις χελιδόνια σήμερα και τους «κακούς», τους χριστιανούς, τους μουσουλμάνους, τους εβραίους αύριο, όποιον σου υποδείξουν, χωρίς να σταματάς και να ρωτάς «γιατί;», χωρίς να αμφισβητείς τη διαταγή, για να σε χρησιμοποιούν όπως την τανάλια τους και το κατσαβίδι τους.

Σήμερα ο λοχαγός, αύριο ο εργοδότης. Το τίμημα της άρνησης πάντα θα είναι υψηλό και πάντα θα υπάρχουν δικαιολογίες για την αναστολή της ηθικής κρίσης. Σήμερα φοβάσαι την τιμωρία, αύριο την απώλεια του μισθού ή ακόμη το να χάσεις την προαγωγή. Μεγαλύτερος εχθρός αυτού του συστήματος ο συνειδητοποιημένος ηθικός άνθρωπος. Για αυτόν που σκύβει, όλα είναι εύκολα και ο στρατός ίσως να είναι το πιο εύκολο από όλα. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλα συγχωρούνται και κάπως βολεύονται. Ήξερα ανθρώπους που έκλεψαν και πιάστηκαν με ασήμαντες ή και ανύπαρκτες συνέπειες. Τα περιθώρια ανοχής είναι απεριόριστα. Αντιθέτως, αν τυχόν κάποιος συνειδητά αρνηθεί κάτι, αν υπερασπιστεί αυτό το οποίο είναι, θα δεχθεί όλο το μένος του μηχανισμού πάνω του. Η ασυναμία συγχωρείται, η δύναμη όχι.

Δεν φταίει βέβαια μόνο ο στρατός, όλα ξεκινούν από ένα σάπιο και ανήθικο σχολείο που προσπαθεί σκληρά να αυτοαναιρεθεί, να απαρνηθεί τον πρωταρχικό σκοπό του, της παραγωγής ελεύθερων και ηθικών ανθρώπων, και όχι απλών εργαλείων για την αγορά εργασίας.

Ο Θορώ γράφει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι υπηρετούν το κράτος όχι σαν άνθρωποι, αλλά σαν μηχανές, με το σώμα τους. Εκχωρούν ουσιαστικά το σώμα τους στη βούληση άλλων, απεμπολώντας την άσκηση ελεύθερης ηθικής κρίσης. «Τέτοιοι άνθρωποι δεν εμπνέουν καθόλου περισσότερο σεβασμό απ' ό,τι οι αχυράνθρωποι και τα αποβράσματα... ...Και όμως, κάτι τέτοιοι θεωρούνται από τους άλλους καλοί πολίτες.» (ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ, Εκδόσεις ΕΡΑΤΩ)

Κλείνω με ένα άλλο απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο:
«Η μόνη υποχρέωση που έχω το δικαίωμα να αναλαμβάνω είναι το να πράττω ανά πάσα στιγμή αυτό που θεωρώ σωστό.» Το βάζω απέναντι σε κάθε όρκο που καλείται να πάρει ένας άνθρωπος.
.
Τα γράφω και για τον εαυτό μου αυτά. Ευτυχώς, δεν αντιμετώπισα κάποιο δίλημμα όπως αυτό που αναφέρω στην αρχή, κάποιες φορές όμως σκέφτομαι όλα τα μικρότερα όχι που δεν είπα.