Φοβάμαι να αποχωριστώ τους φόβους μουΦοβάμαι να αποχωριστώ τις ελπίδες μου
Φοβάμαι να μην έχω ενοχές
Φοβάμαι να μη φοβάμαι
Φοβάμαι ότι μπορεί να μην υπολογίζω τον έπαινο και την επίκριση
Φοβάμαι ότι μπορεί να αποκτήσω θάρρος και να κάνω πράγματα παράτολμα
Φοβάμαι ότι μπορεί να σταματήσω να κάνω αυτά που κάνω τώρα
Φοβάμαι ότι μπορεί να μην είμαι χρήσιμος στον διευθυντή, στον ανώτερο, στην οικογένειά μου
Φοβάμαι ότι μπορεί να βρεθώ χωρίς δουλειά
Φοβάμαι ότι μπορεί να βρεθώ εκτός της ιστορίας και του πολιτισμού
Φοβάμαι ότι μπορεί να καταλήξω βρώμικος γυμνοσοφιστής στις όχθες του Γάγγη και να μη με νοιάζει κιόλας
Φοβάμαι ότι μπορεί να πάψω να θέλω, να καταναλώνω, να φαντασιώνομαι γυναίκες πολυτελείας και γρήγορα αμάξια και άλλα μίζερα
Φοβάμαι ότι δεν θα υπερασπίζομαι επαρκώς τον αυτό μου και θα δέχομαι εξευτελισμούς
Φοβάμαι ότι μπορεί να σταματήσω να φοβάμαι τα γηρατειά και να χάσω τη μιζέρια μου
Φοβάμαι ότι μπορεί να πάψω να είμαι Ευρωπαίος-Έλληνας και να γίνω Ασιάτης, Αφρικανός, Αμερικανός, Εσκιμώος
Φοβάμαι μήπως πάψω να είμαι αυτό που είμαι
Φοβάμαι μήπως χάσω τις πέτρες που φορτώθηκα τόσα χρόνια
Φοβάμαι για όσα μπορεί να μου συμβούν αν γίνω ελεύθερος
Είναι γνωστό και στους ψυχαναλυτές πόσες άμυνες προβάλλουν οι δαίμονες που μας καταδυναστεύουν και τους οποίους συλλογικά ονομάζουμε «εγώ» όταν νοιώθουν την παραμικρή απειλή. Ειδικότητά τους, τα παραμύθια (με την έννοια της ψευτιάς).
Και φυσικά, αν κάποιος επιμείνει και ρωτήσει τι κίνητρο απομένει αν τα ξεφορτωθεί κάποιος όλα αυτά, αν ξεφορτωθεί το πλαστό εγώ, τι κίνητρο έχει κάποιος που δεν υπόκειται σε τίποτα, η απάντηση είναι ότι του απομένει το μεγαλύτερο κίνητρο από όλα, λίγη φιλότητα* για τον εαυτό του και τους άλλους, η ακτινοβολία της ουσίας μέσα του. Αυτή είναι η μόνη πρωτογενής αξία, η μεγάλη κατάφαση. Όλες οι άλλες αξίες, είναι δευτερογενείς ή/και επίπλαστες.
Δεν ελπίζω τίποτα. Δε φοβάμαι τίποτα. Είμαι ελεύθερος.
Με αφορμή μια συζήτηση που έγινε εχθές.
* Δεν θέλω να χρησιμοποιώ τη λέξη αγάπη με όλα αυτά που κουβαλάει και έχει τραβήξει.
10 σχόλια:
Ειμαι δυσπιστος στο τσιτατο του Καζαντζακη.
Το πρωτο μισο το βρισκω ανειλικρινες. Παντα υπαρχουν πραγματα που ελπιζεις και πραγματα που φοβασαι. Ακομα και αν ζεις στην Νιρβανα, φοβασαι μηπως την χασεις.
Ο μονος που θα μπορουσε να σου παρει τον φοβο και να σου εγγυηθει οτι η Νιρβανα θα παραμεινει αιωνιως οπως την θελεις, ειναι ο θεος. Αν ο Καζαντακης θελει να ελπιζει οτι ο θεος θα του εγγυηθει κατι τετοιο, παω πασο.
Για παρτη μου, θεος δεν υπαρχει και κανενας δεν μου εγγυαται τιποτα.
Αρα φοβαμαι (αναγκαστικα) οτι μπορει να χασω οσα καλα εχω. Επισης φοβαμαι οτι ισως με βρουν διαφορες συμφορες.
Το διπολο "δεν ελπιζω / δεν φοβαμαι" σημαινει τελικα οτι εισαι νεκρος. Σημαινει μια ακινητη κατασταση.
Το δευτερο μισο της φρασης ειναι επισης αμφιβολο. Ακομα και αν δεχτω οτι "δεν ελπιζω / φοβαμαι" αυτο δεν σημαινει οτι τελικα ειμαι ελευθερος.
Οτιδηποτε θα μπορουσε να αλλαξει το "δεν ελπιζω / φοβαμαι" μου περιοριζει την ελευθερια.
Στην καλυτερη περιπτωση η ελλειψη φοβου + ελπιδας ειναι ανεξαρτητη απο την κατοχη της ελευθεριας.
Στην χειροτερη περιπτωση την αντιμαχεται.
****
Περα απο το τσιτατο, το ποστ κανει μια σιωπηρη παραδοχη, οτι δεν ειμαστε αυτοι που ειμαστε.
Το (για αλλη μια φορα) πετυχημενο σκιτσο δειχνει καθαρα αυτο που λεει το κειμενο: υπαρχει ο "πραγματικος" εαυτος μας που θελει το ωραιο, το αγνο, το μεγαλο, το ελαχιστο. Υπαρχει και ο "αλλος" μας εαυτος που μας αναγκαζει στο μικρο, το σπαταλο, το βρωμικο, το απληστο.
Μια δευτερη σιωπηρη παραδοχη του κειμενου ειναι οτι αν απαλλαγω απο τον "αλλο" μου εαυτο θα ειμαι ελευθερος.
Δεν μπορω να ξερω για ολους, μιλαω αυστηρα προσωπικα. Σ' αυτα τα ερωτηματα δεν υπαρχουν γενικες αληθειες.
Πιστευω λοιπον για τον εαυτο μου, οτι και οι 2 σιωπηρες παραδοχες δεν ισχυουν.
Δεν ειμαι 2 "εαυτοι" με αντιμαχομενες επιθυμιες. Αλλα και να ημουν, η απαλλαγη μου απο μερικες επιθυμιες δεν θα σημαινε ελευθερια.
Ειναι λιγακι χριστιανικη ηθικη αυτος ο διαχωρισμος. Η χριστιανικη ηθικη προσπαθει να μας πεισει, οτι μερικες επιθυμιες μας ειναι "πλαστες" και οτι θα πρεπει να επικεντρωθουμε στις "πραγματικες" μας επιθυμιες.
Μαλιστα ο χριστιανικος ασκητισμος παρουσιαζει την παραιτηση απο "πλαστες" επιθυμιες σαν ελευθερια.
Πιστευω οτι δεν υπαρχουν πλαστες και πραγματικες επιθυμιες. Υπαρχουν εντονες και λιγοτερο εντονες. Τα θελω ολα και τα θελω τωρα (F. Mercury / Queen: i want it all and i want it now) αλλα επειδη ακριβως τα θελω ολα, βαζω προτεραιοτητες. Μερικα πραγματα τα θελω περισσοτερο απο αλλα.
Δεν βλεπω τιποτα αρνητικο στο να εχω ενα γρηγορο αμαξι (στην περιπτωση μου: ενα γρηγορο πλοιο, τα αμαξια δεν με ενδιαφερουν), να ελπιζω να το κανω γρηγοροτερο και να φοβαμαι μηπως το χασω.
Οι υπαρκτες ελπιδες και φοβοι σε σχεση με αυτο το πλοιο μου αυξανουν την ελευθερια, δεν μου την καταργουν.
Συγχωρησε μου το υπεροπτικο υφος, αλλα πιστευω οτι αν δεν εχεις βρεθει μονος σου με 700 μιλια νερου προς ολες τις κατευθυνσεις αναμεσα σ' εσενα και την κοντινοτερη μορφη ζωης, δεν εχεις *νιωσει* την ελευθερια. ;-)
Ειμαι εξαρτημενος απο "ταπεινες" ελπιδες και φοβους; (να βγαλω λεφτα, να μην αρρωστησω, να μη πειραξει καποιος εκεινους που αγαπω)
Ναι, σιγουρα.
Αλλα δεν ειναι καποιος αλλος "εαυτος" μου που με αναγκαζει. Ειμαι εγω που τα θελω ολα αυτα.
Ο χειρότερος δυνάστης και ο σκληρότερος κριτής είμαστε εμείς. Κατέβα λοιπόν από την πλάτη σου και πάψε ν'αυτοτιμωρείσαι.
Είχα κι' εγώ μιά ανάλογη συζήτηση χθες, είχε έρθει μιά φίλη από τα εφηβικά χρόνια. Πήρε τα άγχη της (το Λουί Βιτόν φάιλοφαξ, το πως θα παραμείνει νέα, πως θα ξεχρεώσει τις κάρτες, πως θ'αποκτήσει καινούργιο αμάξι και νέο σούπερ λαπτοπ) κι'έφυγε. Αφησε πίσω της την νοσταλγία, κάποια ερωτηματικά, μιά θολούρα στο κεφάλι μου και έναν τρομερό φόβο. Μην ξανακυλήσω πάλι και γίνω αυτή που ήμουν...
Κάποια μαθήματα στην ζωή τα έχουμε πληρώσει πολύ ακριβά.
Επίσης φοβάμαι πολύ μην με κερδίσει ο μηδενισμός και πάψει να έχει νόημα η ζωή μου. Εγώ πάντως αλλιώς τον αντιλαμβάνομαι τον Καζαντζάκη. Ελεύθερος είναι όποιος είναι έτοιμος να δεχτεί τις συνέπειες των επιλογών του. Παληκαρίσια όπως ο καπετάν Μιχάλης ή ο φτωχούλης του θεού, ακόμα κι' ο Χριστός του τελευταίου πειρασμού.
"Ας γίνουμε οι αρχιτέκτονες του μέλλοντος μας" είπε η φίλη μου φεύγοντας.
Ασε μεγάλη πίκρα. :)))
και η ελευθερία είναι αφηρημένο ουσιαστικό...
Jolly Roger, υπάρχουν πάντα ιδανικές καταστάσεις που μόνο να προσεγγίζουμε μπορούμε, αυτό δεν σημαίνει ότι χάνουν την αξία τους. Σε αυτό τον κόσμο δεν υπάρχει κάτι τέλειο και αμιγές. Η Νιρβάνα είναι επίσης μια έννοια που έχει παρεξηγηθεί ως παραίτηση, παθητικότητα. Όπως εγώ αντιλαμβάνομαι κάποια πράγματα, για να μην πάρω στο λαιμό μου έννοιες που δεν κατανοώ επαρκώς, όλα αυτά αναφέρονται σε μια πνευματική αφύπνιση του ανθρώπου, στη δημιουργία ενός ματιού νηνεμίας μέσα στον κυκλώνα της ανθρώπινης ύπαρξης στη δυνατότητα να έχεις επίγνωση και ικανότητα αυτοπαρατήρησης, να μην ταυτίζεσαι με τα πάθη σου, να μην περιορίζεσαι από συνήθειες, σε τελική ανάλυση, να έχεις αυτογνωσία, όχι με όρους επαγγελματικού προσανατολισμού, αλλά συνείδησης. Αυτό σε βγάζει από δυϊσμούς, από την απόλυτη υποταγή σε μια συνεχή εναλλαγή του μου αρέσει/δεν μου αρέσει, του θέλω/δεν το θέλω, ελπίζω/φοβάμαι. Σου προσθέτει στα άλλα και ένα κομματάκι αποδοχής αυτού που τελικά είναι ο κόσμος και είσαι και εσύ. Φυσικά και εξακολουθείς να δρας, αλλά με περισσότερη σοφία.
Η εσωτερική ειρήνη, σε όποιο βαθμό μπορείς να την αποκτήσεις, είναι κατά τη γνώμη μου η μεγαλύτερη ηδονή, χωρίς να υποτιμώ τις άλλες :) Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτή σου επιτρέπει να απολαμβάνεις τον κόσμο σε ένα ανώτερο επίπεδο, χωρίς να μολύνεις κάθε στιγμή με σκέψεις για το παρελθόν και το μέλλον, τουλάχιστον όχι όταν δεν υπάρχει λόγος για αυτό. Σκέψου να είσαι στη θάλασσα που τόσο σου αρέσει, να βλέπεις ένα μαγικό ηλιοβασίλεμα και να νοιώθεις λύπη διότι ο νους σου σε βασανίζει με εκείνη τη δουλειά που πρέπει να παραδώσεις. Το τώρα προσφέρει πάντα ένα μεγάλο πλούτο και έχει σχεδόν απεριόριστες δυνατότητες, αλλά είμαστε τυφλοί στα περισσότερα πράγματα. Μπερδεύουμε τον κόσμο με ένα κουτάκι που έχουμε κτίσει ή/και άλλοι έχουν κτίσει για εμάς μέσα στο κεφάλι μας. Αυτό το κουτάκι θέλω, αν όχι να το σπάσω, να το μεγαλώσω, για να πάρω να αναπνεύσω λίγο καλύτερα. Παίρνουμε τη συνειδητότητά μας ως δεδομένο μέγεθος, και όμως, είναι κάθε άλλο από αυτό.
Ellinida, αυτό λέω, η ζωή βιώνεται στιγμή-στιγμή, αν πετάμε τις στιγμές ή τις μουτζουρώνουμε με φόβους και ελπίδες, θα χάσουμε την ίδια τη ζωή μας, περνώντας από αυτήν σαν κοιμισμένοι, αντικαθιστώντας την με θολά όνειρα και εφιάλτες.
Aerostatik, αντικατέστησέ τη με τη λέξη «τούρτα» αν σε βολεύει καλύτερα ή άλλη της αρεσκείας σου.
....μα σε ενα κειμενο και εσυ, εβαλες οσα χωρουν σε εναν ανθρωπο?
Γεια σου, Exofthalmi. Δεν ξέρω αν ισχύει αυτό :)
Διάβασα αργά και με απόλαυση όλα τα τελευταία ποστ και μου ήρθε αυτό:
Ω γλυκιά αυθόρμητη
γη πόσο συχνά
τα
λεκιασμένα
δάχτυλα των
λάγνων φιλοσόφων σ' έχουν τσιμπήσει
και
πασπατέψει
,ο άσεμνος αντίχειρας
της επιστήμης έχει κεντρίσει
την
ομορφιά σου .πόσο
συχνά σ' έχουν πάρει οι θρησκείες
στα λιπόσαρκα γόνατά τους πάνω
συνθλίβοντάς σε και
γρονθοκοπώντας σε ώστε να μπορέσεις να συλλάβεις
θεούς
(αλλά
αληθινή
στην ασύγκριτη
κλίνη του θανάτου του
ρυθμικού σου
εραστή
τους αποκρίθηκες
μόνο με την
άνοιξη.
Του e.e. cummings σε μετάφραση Χάρη Βλαβιανού.
Καληνύχτα
Καλημέρα, Melen, ευχαριστώ για το ωραίο ποίημα!
Καλημέρα
αν θέλεις ρίξε μια ματιά εδώ,
http://meteorologika.blogspot.com/2009/03/h_21.html
σχετικά με τον φόβο και τα αποτελέσματά του.
Το συγκεκριμένο κείμενο βέβαια ασχολείται περισσότερο με το φόβο σε συνάρτηση με τον αντίκτυπο που έχει στο κοινωνικό σύνολο γενικά και όχι στο κάθε άτομο ξεχωριστά,
όμως νομίζω πως πρόκειτε για μια άλλη διάσταση του ίδιου προβλήματος
Ναι, Melen, ζούμε στις κοινωνίες τυου φόβου. Ο φόβος είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος χειραγώγησης, είτε είναι δικαιολογημένος είτε κατασκευασμένος.
Δημοσίευση σχολίου